In sa dì innui narant chi s’iant a depi festai is fèminas, su pensu miu esti andau a una fèmina chi a dolu mannu benit scarèscia e chi invècias iat a minesci unu cunìideru prus mannu meda, pruschetotu me is chistionis chi pertocant s’emancipatzioni de is fèminas e is polìticas de paridadi. Seu fueddendi de Joyce Lussu, una de is fèminas prus de importu de su Noixentus, chi creu apat pagau po su sentidu suu a pitzus de su essi fèmina e po essi stètia sa pobidda de un’òmini famau e de is prus connotus de sa stòria sarda, Emilio Lussu.
Po chini fait una circa in is librus chi contant de fèminas parit giai giai chi dd’apant scancellada de sa stòria e de sa literadura e fintzas is librus suus funt difìtzilis de agatai. Librus chi contant de issa, e de issa in relata cun su tempus chi at bìviu, chi contant de stòria e de òminis e fèminas chi dd’ant fata. Duncas nci nd’iat a essi meda cosa de scriri a pitzus de Joyce Lussu ma oi mi bollu firmai a unu de is librus suus, ‘Padre, Padrone e Padreterno’ innui fait a cumprendi mellus s’arrexonu suu a pitzus de sa cunditzioni de is fèminas e sa volontadi sua de no si fai ponni a una parti, po su chi pertocat atividadis sotzialis e polìticas, in cantu fèmina.
Narat issa chi “is fèminas tenint is matessis capassidadis de is òminis po si podi realizai”, chi “si lompit a sa dinnidadi manixendi s’abistesa e no possidendi prendas pretziosas”, chi “tocat a si guadangiai su pani po no depi abetai chi siant àterus a si fai sa vida”, chi “is relatzionis de amori no tenint relata cun is problemas de economia e seguresa sotziali e funt in relata con is ideas polìticas e èticas de sa personalidadi”. Contat issa chi “in tempus de gherra, su essi fèmina no dd’apat mai strobada…si est berus chi is fèminas tenit mùsculus prus pagu svilupaus de is òminis, tenint fortza de arresisti a su traballu e sa fadiga asumancu cantu issus”.
Joyce Lussu aiat fatu addestramentu in Inghilterra e narat chi “candu fiat in batalla, balliat comenti e prus deun’ òmini” e chi “nci fiant arriscus de violèntzia e tortura poi s fèminas e aici etotu poi s òminis”. Si cumprendit comenti su pensu suu siat stètiu su de favoressi is fèminas a liai parti a dònnia setori de sa sotziedadi in logu de abarrai aìnturu de làcanas e de pregiudìtzius, e su de castiai a sa chistioni feminina sena de dda scerai de sa cumbata polìtica de classi. Joyce Lussu no s’est lassada ponni is peis asuba e s’est posta a su matessi livellu de is òminis, boghendi atza e afrontendi is batallas de s’època sua sena de abarrai cuada de sa figura de su pobiddu, sena de si fai ponni a un’ala in cantu fèmina e imparendi a is àteras fèminas, cun s’esèmpiu suu e no po mori de una retòrica inùtili, cantu siat de importu a essi parti fracòngia e ativa in sa scena stòrica e a lassai arrastus in is sceberus polìticus po su beni de sa sotziedadi nosta.
Manuela Ennas
