Manchendi oramai pagu diis a is festas de Paschixedda, totu pigaus comenti seus de s’avolotu po is còmporas e is aficus fitianus, teneus pagu tempus de dedicai a sa ligidura. Ma si boleus brintai in calchi manera in is sentidus prus fungudus de custas festas in Sardìnnia a cumintzu de su sèculu passau, si podit agiudai unu contu curtzu capassu de si fai alidai, intra de is pàginas de paperi, totu sa maja de Paschixedda. Unu contu asuba de una realidadi a largu de su consumismu de oi e de sa globalizatzioni, prus serenti a sa vida de is antepassaus nostus, fata de poberesa e fundada asuba de valoris sacrus, de ritus simplis e costumàntzias inviolàbilis. Su protagonista de custu contu est unu pipiu, giai pastori a ùndixi annus. Ddi nant Felle, e sa famìlia sua, in prus de sa nàscida de su Bambinu, est aparicendi po afestai s’acapiamentu de coja ufitziali de sa sorri manna cun unu piciocu pillantzosu.
Tandu totu depit essi de primori, de su mandiari a sa cuncordadura de sa domu, po onorai sa lòmpida de Gesùs e sa presèntzia de su sposu e de s’ajaju. Sa mesa, comenti bolit su creìngiu populari, dd’ant posta fintzas po is de sa famìlia chi no nci funt prus, po arregordai chi is ausèntzias insoru pesant ancora de prus in tempus de gosu. Felle, totu pigau de sa festa e de su disìgiu de su mandiari po sa noti de cena, de seguru no arrennèsciit a si pensai su miràculu chi s’est acumprendi me is domus prus pòberas e prus pagu assortadas de is bixinus suus. E sa stòria de Felle àteru no est chi una rapresentatzioni de una dì calisisiat de sa vida nosta: cristallizaus in su tempus de is dificurtadis e pensamentus nostus, de is òbbrigus nostus, si ndi scaresceus chi sa vida cun su sentidu suu currit lestra chena de làcanas e tocat sa genna candu mancu si dd’abetaus. Po chini ancora no dd’at cumprèndiu o po chi pròpiu no connòsciit su contu in chistioni, seus chistionendi de “ Il dono di Natale”, scritu de su prèmiu Nobel po sa literadura Gràtzia Deledda, imprentau po sa primu borta in su1930 in una de is arregortas de paristòrias prus famadas de sa scritora.
In unu stili simpli e casi ìntimu, Gràtzia Deledda cun su donu suu de Paschixedda si spantat cun s’idei de unu progetu prus mannu de nosu, chi no fait a fuiri. Comenti acontessit in su contu, a cumintzu de su Noixentus, in una bidda pitichedda de sa Sardìnnia, impari a sa famìlia Lobina e is fainamentus insoru po custa noti nodida. Felle, chi est s’ùrtimu de cincu fradis, est su personàgiu chi inserrat s’ànima berdadera de sa festa: su prexu de unu pipiu po sa festa bessit a pillu cun sa gana sua de agiudai sa famìlia a cuncordai totu. Cuntentesa, allirghia, spera e bundàntzia, funt custus is donus chi Paschixedda portat aìnturu de sa domu modesta de sa famìlia Lobina. Po mori de is ogus de Felle scoberreus comenti is traditzionis permitint a sa maja de Paschixedda de binci asuba de totu. Gràtzia Deledda arrennèsciit in pagus pàginas a ponni impari cussus sentidus chi benint de s’abetu, bivius sa noti de cena e chi allogant totu s’arcanu de custa dì nodida. Duncas est Gràtzia Deledda chi fait unu donu a nosu e a is letoris, sèmpiri in nòmini de sa Sardìnnia sua stimada. Cussa bidda pitica coberta de nì; is domixeddas nieddas apichedadas a monti, sa crèsia, is campanas sonendi, su fragu bellu de cosa de papai aundisisiat, unu nascimentu chi bivit, si portant agoa me is arregordus o me is bisus, torrendi a scidai cussu abetu chi fait parti de donniunu de nosu. Unu contu chi podit parri po pipius e chi invècias pertocat unu pùblicu de totu is edadis, e chi s’ammentat chi is stòrias de Gràtzia Deledda no tenint tempus, comenti Paschixedda etotu. Ajò, ca ddu podeus aberri totus impari custu donu.
Manuela Ennas
