Dies de Chanukah e dies de nadale. Pascas e lughes de gherra in terra santa?

In Israele custas dies coladas fiant sas de Chanukah, est a nàrrere sa festa de sas lughes chi ocannu ruiat dae su sero de su 7 a su sero de su 15 de nadale, cunforma a sos contos nostros e a su calendàriu tzivile.Duncas pro oto dies, dae su 25 de kislev a su 3 de tevet, cunforma a sos contos issoro e a su calendàriu ebràicu. Chi est lunisolare. Custa particularidade nos presentat annu cun annu dies de Chanukah diferentes: su 2022, pro nàrrere, cumbinaiat cun Paschighedda ca ruiat dae su 19 a su 26; annoas, imbetzes, at a èssere dae s’oto a su 16.

In ebràicu Chanukah cheret nàrrere «inauguratzione», ca custa festa, chi l’istitueint su 164 in antis de Cristos, commèmorat sa purificatzione de su tèmpiu de Gerusalemme a pustis de sa vitòria de sos de Giuda Macabeu contra a sos Selèutzidos de Antiogu Epifane chi, in su domìniu suo, impongeit sa cultura greca a sos ebreos impedende·lis sas pràticas religiosas e, duncas, profanende su tèmpiu mentovadu. Lu torreint, tando, a cunsagrare cun agigu de ògiu sacru chi deviat bastare a tènnere inchesa sa menorah (su candelobru ebràicu) pro una die ebbia. Ma cussa cantidade de ògiu – miràculu – resesseit a brujare pro oto dies.

Pro custu est chi su candelobru pro Chanukah (sa chanukyah) est diferente: imbetzes de sete tenet noe bratzos, est a nàrrere oto prus su shammash, chi est sa lughe “ghia” dae ue si pigat su fogu pro atzèndere sas àteras candelas, una cada diada de sas oto de festa. In cussas dies, in prus de sas lughes inchesas, b’at càntigos e pregadorias; sos pitzinnos giogant cun su dreidel, una morròcula cun bator caras, iscummitende nutzolas e tziculate; sos mannos fringhent sos latkes e sufganiyot (catas) ammentende s’ògiu in antis mentovadu. E non mancant sos donos e sos momentos de addòbiu familiare intre tzelebratziones e gosu.

A dolu mannu sas lughes chi semus connoschende in cussos tretos, in custas dies chi mancu de festa parent, sunt lughes de morte chi dant crarore a su note ma chi tinghent a nieddu su benidore matessi de sa cunvivèntzia intre sos pòpulos de una terra chi nânt chi est santa. E pro cumprèndere cantu est santa, torremus a pigare su calendàriu de ocannu, ca sos meses colados b’at àpidu un’atopu “a tres” in contu de festas religiosas.

Dae su 5 a su 13 de abrile b’amus àpidu sa Pasca ebràica, sa festa de Pesach (in su calendàriu issoro dae su 14 a su 22 de su mese de nissan). Sa Pasca cristiana ruiat su 9 de abrile, duncas in intro de sas dies de Pesach. E ambas duas ant cumbinadu cun su Ramadam, su mese islàmicu de su geunu, dae su 23 de martzu a su 20 de abrile. Ma no est semper chi b’at cumbinatzione. Su 2024 Pesach est dae su 22 a su 30 de abrile cando chi sa Pasca cristiana est marcada su 31 de martzu. Duncas s’atopu bi l’amus a àere nois ebbia torra cun su Ramadam chi at a èssere galu beranile, dae su 9 de martzu a s’8 de abrile.

Su calendàriu islàmicu, l’ischimus, est lunare e s’annu issoro durat 10 o 11 dies in mancu de su solare: duncas cada annu custu mese sacru, su de noe, podet rùere finamentas in àteras istajones. Dae su 2025, pro nàrrere, at a èssere a caddu intre s’ierru e su beranu (dae su 1 a su 29 de martzu); su 2026 at a èssere ierrile (18 de freàrgiu – 19 de martzu) e manu manu torrende a dae in segus. In pràtica, dae su 16 de trìulas de su 622, annu de s’Ègira de Maometu, de s’èsodu suo, sos de cussa fide contant 12 meses de 29-30 dies cadaunu. S’annu islàmicu currente, chi est su 1445, est comintzadu su 19 de trìulas e s’at a serrare su 7 de su matessi mese de annoas.

De cada manera, chi siat pasca de nadale o de abrile, chi siat Pesah o Chanukah, chi siat Ramadam mancu, chi su calendàriu siat tzivile, lunisolare o lunare, cussa terra paghe cheret. Su Deus de custas tres fides, ite diat chèrrere?

Mauro Piredda

Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2022-2023.
LR 22/2018, art. 22
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023.
LR 22/2018, art. 22

Diventa anche tu sostenitore di SardiniaPost.it

Care lettrici e cari lettori,
Sardinia Post è sempre stato un giornale gratuito. E lo sarà anche in futuro. Non smetteremo di raccontare quello che gli altri non dicono e non scrivono. E lo faremo sempre sette giorni su sette, nella maniera più accurata possibile. Oggi più che mai il vostro supporto è prezioso per garantire un giornalismo di qualità, di inchiesta e di denuncia. Un giornalismo libero da censure.

Per ricevere gli aggiornamenti di Sardiniapost nella tua casella di posta inserisci la tua e-mail nel box qui sotto:

Related Posts
Total
0
Share