In custu tempus de acorru e de tristura po nexi de s’apedèmia de su Coronavirus, pigaus comenti seus de totu custu trèulu e de sa timoria de s’ammaladiai seus ponendi a una banda unu mali chi invècias est camminendi asuta de terra e arriscat de ponni sa Sardìnnia in genugu diaderus, est a nai s’ausèntzia de traballu.
Unu problema chi de sèmpiri at fatu tribuliai sa terra nosta e oi bollu arregordai un’acadessimentu, intra de is prus tristus de sa stòria de is traballadoris sardus: su bocidroxu de Bidd’e Crèsia.
Fiat pròpiu su 11 de maju de su 1920. In cussa dì sa Prefetura de Casteddu, po contu de su Guvernu, iat mandau a Bidd’e Crèsia is guàrdias règias po fai acabbai sa protesta chi sa genti famia fiat portendi a innantis po su pani. Ma lòmpias a ingunis is guàrdias iant sparau e bociu seti minadoris in su mentris de una manifestatzioni innui fiant preguntendi amparu po issus e po is famìllias insoru.
Sa primu gherra manna fiat acabbada de pagu prus de un’annu ma si sighiat a smenguai e ispartziri sa cosa de papai, comenti fiat in tempus de gherra, candu sa prioridadi in is rifornimentus e is provistas fiat riservada a s’esèrtzitu. Una bona parti de is comunus de sa zona minerària de s’Igresienti ddus ghiànt sìndigus sotzialistas; su scuntentu de is operajos ndi pesàt batallas chi donànt fortza a sindacaus e organizatzionis chi boliant amparai is traballadoris, stracus de no tenni mancu su mìnimu po bivi cun dinnidadi e si chesciànt cun sciòperus e pretesas.
S’8 de maju is minadoris de is minas de Monteponi detzidint de no traballai e e si presentant ananti de su palatzu de sa Sutaprefetura de Bidd’e Crèsia po pediri un’aumentu de sa paga e, mescamenti, chi acabbint de ispartziri is provistas..Su Sutaprefetu Farina, a sa presèntzia de su sìndigu sotzialista Angelo Corsi, ddis impromitit de ddus agiudai e de si fai torraboxi de is preguntas insoru, e aici is minadoris torrant a traballai.
Sa diretzioni de sa mina invècias, po si vindicai, detzidit de smenguai de sa paga de is minadoris s’ecuivalenti de cussa mesu giornada de traballu pèrdia in sa manifestatzioni de protesta. A pustis de ai provau a fai annuddai su provedimentu, is minadoris, su martis 11 de maju, torrant in camabarada manna anca de su Sutaprefetu, cun pobiddas e fillus, pedendi a su Vicediretori de sa mina, Binetti, de ddus acumpangiai po si ponni de acòrdiu e pediri s’annuddamentu de sa smenguadura.
Su corteu cun asumancu tres milla personas, agatat su caminu cara a sa Sutaprefetura sbarrau de una truma de carabineris armaus. S’ingenieri Binetti, intendendi-sì incoragiau de sa presèntzia de is fortzas armadas lassat sa delegatzioni de is minadoris e si cuat a palas de is carabineris. A is protestas de is manifestantis, chi circant comenti si siat de arribbai a Prefetura, is carabineris a dolu mannu arrespundint a corpus de fòsili bocendi unus cantu de minadoris.
Totu is àterus si spantant po cantu est acontessendi e in s’avalotu sighint is certus e is sparus puru fintzas a candu, gràtzias a s’agiudu de su sìndigu, is carabineris abàsciant is armas e sa manifestatzioni acabbat. In sa tzitadina si firmat totu, serrant is butegas, si sbarrant is jennas e is ventanas e benit proclamau su lutu tzitadinu.
Sa dì a pustis prus de cincu milla personas liant parti a s’interru de is seti minadoris bocius in su mentris chi pediant unu diritu po amparai su traballu, sa saludi e sa famìlia. A nai sa beridadi esistiant giai documentus chi ammostant chi giai de su mesi de gennàrgiu su Sutaprefetu iat pediu rinfortzus militaris,ca fiat beniu a sciri chi su scuntentu de is mineris e de is famìlias insoru fiat ammanniendi-sì e iat a essi pòtziu cresci fintzas a una protesta manna de totu is tzitadinus. In s’Igresienti, comenti a in is àteras partis de s’ìsula e in totu Itàlia, cumintzànt is annus de sa repressioni de is richiestas operajas e de is massajus e ex-cumbatentis, chi aberint is jennas a su ventènniu de su regimi fascista.
Manuela Ennas
