Ocannu puru sa Fundatzioni “Salvatore Cambosu” paris cun su Comunu de Oroteddi, cun su patrocìniu de su Presidenti de su Consillu e cun s’agiudu de s’Assessorau a is Benis Culturalis de sa Regioni Sardìnnia, est cuncordendi sa de cuàturu editzionis de su Prèmiu Literàriu natzionali in ammentu de su scritori. Is setzionis funt tres, po fainas de narrativa, de giornalismu e de antropologia, e in prus sa giuria, ghiada de sa Presidenti Neria de Giovanni, at a intregai unu prèmiu speciali a una personalidadi de su mundu culturali o artìsticu. Su prèmiu in lìnia cun is sentidus de sa Fundatzioni, tenit sa tarea de fai connosci s’òbera de Cambosu e promovi totu is traballus chi scìpiant contai de is fainamentus suus.
Salvatore Cambosu difatis est unu de is prus scritoris mannus de su Neorealismu sardu, unu movimentu literàriu chi si fiat spainau me is annus ’50 de su sèculu passau e chi punnàt a una rinascida de sa literadura cun unu linguàgiu nou po arrespundi a s’abbisòngiu de una cultura aberta a is arrexonus literàrius, econòmicus, sotzialis, capassa de ndi pesai una rivolutzioni e lassai arrastus de importu in sa stòria.
Cambosu fiat nàsciu in Oroteddi su 5 de gennàrgiu de su 1895 e s’est mortu de tisichènsia su 21 de donniasantu de su 1962. Fiat fillu de Gavinu, tziu de parti de mamma de Gràtzia Deledda, e fiat duncas fradili de issa. Is scolas elementaris ddas iat fatas in bidda sua e iat sighiu is stùdius in Nùgoro fintzas a su diploma in su liceo clàssicu. Iat studiau in s’Universidadi de Pàdua e a pustis in sa de Roma ma chena de arrennesci a si pigai sa laurea. De luegu etotu invècias iat incarrerau a traballai comenti maistu in sa scola elementari de Oroteddi e de biddas ingunis acanta.
A pustis, candu iat giai cumentzau a scriri, fiat andau a bivi in Casteddu e ingunis, sèmpiri prus interessau a sa vida polìtica e a is giambamentus de sa sotziedadi, iat inghitzau a pubricai artìculus in is is giornalis de importu comenti Il Messaggero, Corriere d’Italia, Il Popolo Romano, L’Unione Sarda e a pustis de sa gherra puru La Nuova Sardegna, Il Tempo, L’Avvenire d’Italia, Il Giornale d’Italia. Giai de cussus primus artìculus si cumprendit s’interessu de su scritori po is problemas de s’Ìsula sua e pruschetotu po s’identidadi de is sardus. Su primu romanzu. “Lo Zufolo”, dd’iat pubricau in su 1932 in Bolònnia e in su 1934 invècias bessiat a puntadas in is pàginas de L’Unione Sarda “Il carro”.
Ma tocat a abetai su 1954 po una de is prus òberas apretziadas de Salvatore Cambosu, est a nai “Miele Amaro”, un’arregorta de materiali stòricu, etnològicu e literàriu chi pertocat sa Sardìnnia, cunsiderau de is intelletualis de su tempus comenti sa prus manna de crònaca literària sarda de cussus ùrtimus annus. Ammentus de una vida e contus de sa terra sua Cambosu ddus ammesturat comenti pimpirinas chi parit no tengant nudda in comunu s’una cun s’àtera e chi invècias funt alliongiadas a pari de sa traditzioni sarda. Fintzas su tìtulu de su lìburu, innui at postu impari su marigosu a sa cosa prus durci po antonomàsia, ddi serbit po incarrerai a fueddai de su mudamentu sòtziu-antropològicu de cussu tempus innui sa Sardìnnia fiat circhendi in dònnia manera de torrai a nou issa etotu e sa genti sua.
Su lìburu est comenti una ventana aberta in s’ànima sarda, de is tessidoras, de is pastoris e de is messajus chi in sa solidadi de is montis e de is sartus ant ingendrau una cultura insoru chi tocat sarvada e sighida a portai aìnturu de sa modernidadi. In s’idei de fundòriu de” Miele Amaro” a sa Sardìnnia ddi tocat a apoderai a sola, chena de s’abetai s’agiudu de nemus, e sighiri a si fai intendi po mori de sa boxi de is poetas e de is artistas suus chi dd’ant fata manna cun sa lìngua mama insoru, mudendi su dolori in consolu po milliorai su mundu.
Manuela Ennas
