Oramai mancat pagu a Paschixedda e is ùrtimas intervistas de custa rubrica ddas apo a dedicare a custu tempus de festas chi nointames totu is dificurtades de sa vida sighit a allogare sa maghia sua. Oe m’agato in Londra pro adobiare un’iscritore intre is autores prus famados de s’istòria lterària inglesa chi medas cunsìderant su prus romanzeri mannu de s’edade Vitoriana.
Is romanzos suos aiant tentu una popularidade comente mai prima, e ancora oe sighint a ddos lèghere e apretziare personas medas. Sa renèssida literària sua est ligada a totu is òperas ma oe mi chèrgio firmare cun issu subra de su capolavoru suo “A Christimas Carol”. Duncas dia nàrrere de non m’istentare ancora, est ladinu chi so chistionende de issu, Charles Dickens.
Salude Charles, comente andamus?
Salude a tie, e comente andamus, comente a is betzos.
Perou est totu cuncordende pro Paschixedda?
Cussu semper…Immoe est acanta de lòmpere. E tocat de ddi torrare onore, pròpiu comente at fatu Scrooge. O tue ses una de cussas chi no istimat is festas?
Chie? Deo? Nossi, deo andu manca pro Paschixedda e po is àteras pascas puru.
Mancu male mi’! Ca deo non renesso a cumprèndere cussa categoria de gente chi sunt contras a is sentidos de Paschixedda, francu posca festare comente chi mai adatende·si a is règulas de is àteros. E insaras ddos bides faghende s’àrbore, comporende donos pro amigos e parentes, aparitzende sa mesa cun mandiari saboridu. Custa pro mene est frassidade. Ite festas chi non bi crees?
Scrooge, dd’at arremonadu prima, est su protagonista de su contu suo subra de Paschixedda. Ma comente mai no at seberadu a unu pipiu, ma unu betzu asuridu e murrunzadore? Est bastanti simple. Deo non cheria contare su spantu de unu pipiu pro Paschixedda, deo cheria unu contu pro Paschixedda, pro fàghere meledare is mannos asumancu in custu tempus de festa. Deo bolia averiguare su sentidu de su perdonu e de sa sarvesa. Mi serbiat unu protagonista comente Scrooge, giai mannu, pro ddi fàghere torrare a bìvere su chi ddi fiat acontèssidu. Difatis is adòbios cun is tres tres ispìritos chi ddi faghent bìsita sa note de sa vigìlia de Paschixedda nos mustrant su giambamentu de Scrooge, de comente fiat a giòvanu a comente fiat a mannu, ma mescamente nos mustrat s’òmine chi diat èssere pòdidu èssere. Custu sentidu naramus de redentzione non boliat èssere un’avertimentu pro su protagonista però, ma pro sa sotziedade vitoriana de cudda època, in cue deo fia bivende. Issu est istadu unu mèdiu pro intregare s’ambasciada mea.
Vostè non s’agataiat bene in cussa sotziedade?
Comente dia àere pòdidu in mesu de cuddas diversidades intre ricos e pòberos? Diversidades sotziales chi no iscumparent cun sa cuntentesa de sa festa, antzis a parre meu is festas ddas marcant de prus. M’ant criticadu meda pro custa faina, ma deo apo bòfiu donare a su letore su chi, in fundu in fundu, cheret ddi bèngiat contadu, est a nàrrere sa bellesa de su foghile de is ricos e su fritu e sa fàmine de is pòberos. A s’acabbu bolia lòmpere a fàghere cunvertire s’òmine malu donende ispera de unu benidore mègius a su pòberu. E Scrooge est su sìmbulu de cussa sotziedade, chi a is pòberos mancu ddos bidet.
Andende agoa in su tempus dd’at fatu megiorare duncas? Sissi, est comente chi siat torradu a nàschere pro ite ca totu faghet a megiorare. Tocat a bi crèere.
Comente su pipiu chi sighit a bìvere nointames sa maladia?
Forsis in sa vida reale non diat èssere acontèssidu gasi ma in sa fintzione literària est diferente. Su càntigu meu de Paschixedda est una forma de maghia, de incantu, asinuncas ite festa diat èssere?
Calicunu dd’at acusadu de àere imbentadu cudda Paschixedda cummertziale chi nois semus festende a die de oe. Vostè chi cheriat sarvare su sentidu berdaderu de Paschixedda imbetzes dd’at mudadu in una faina friolosa…
Su cantigu meu dd’aiant imprentadu a manera de ddu fàghere èssire su 19 de mesi de Idas de su 1843, calchi die in antis de Paschixedda. In cussa die però fiat essida puru sa prima cartolina cun pinturas de Paschixedda e deo creo chi custa cumbinatzione apat portadu sa gente a mi donare is curpas. Ma deo, e cussa cartolina etotu, amus petzi contadu unu giambamentu chi fiat giai acontessende.
E chi forsis est andadu semper peus…
Però no est mai tropu tardu. A bortas nos tocat de castiare sa vida nostra comente chi esseremus ispetadores pro cumprèndere chi s’egoismu e s’indiferèntzia chi tenimus podent cajonare tristura e òdia. e Sa manera pro si nde liberare est de pigare cuscièntzia de totu custu e chircare rimèdiu, in ogni manera. Ca sa bia pro èssere mègius gei s’agatat!
Tando cun custu sentidu de ispera nos saludamus e norabonas pro Paschixedda
Norabonas a tie a totus. Chi ognunu de nois potzat agatare sa manera mègius de festare e cumprèndere chi Paschixedda cheret nàrrere amore, perdonu e generosidade.
Manuela Ennas
