Sos milliones de tonnelladas produidos nche lompent pagu prus o mancu a 400. Semus faeddende de sa plàstica. De sa plàstica cada annu e in totu su praneta. S’arresonu non pertocat ebbia sa gestione de su refudu, chi est cosa prus chi non manna comente diamus pòdere immaginare, ma finamentas sa produtzione. Difatis sas emissiones chi derivant dae sa produtzione sua rapresentant unu de sos elementos chi contribuint a su cambiamentu climàticu.
Bi diat chèrrere una mudada cuanti-cualititativa in sa produtzione massissa de sos imballàgios. Ma est nova de como sa chi nos diat pòdere agiudare in contu de tratamentu a pustis de su polietilene tereftalatu (su PeT) chi, a su presente, rapresentat prus de su 10% de sa produtzione globale de sa plàstica cun ritziclàgiu a bellu a bellu. E nova est, custa, chi movet dae sas fainas de sos iscientziados de su Centro Nacional de Supercomputación de Bartzellona (Bsc-Cns) in pare cun grupos de chirca de s’Istitutu de Catàlisi e Petrolchìmica (Icp-Csic) e de s’Universidade Complutense de Madrid (UcM).
In cue ant isvilupadu proteinas artifitziales a tretu de degradare sas microplàsticas e sas nanoplàsticas de su PeT torrende·las a sos cumponentes essentziales issoro e, duncas, agiudende sos protzessos de iscumpositzione e de ritziclu. Pro fàghere custu ant impreadu una proteina de s’anèmone fràgola (actinia fragacea) agiunghende·bi sa funtzione noa a pustis de l’àere progetada cun mètodos computatzionales.
«Est comente chi siamus agiunghende unu bratzu a una persone», at naradu su Prof. Víctor Guallar de su Bsc. Unu bratzu de tres aminoàtzidos – in pagas paràulas – chi traballant comente fòrfighes seghende sas partigheddas de PeT. Comente pagu prus o mancu faghiat s’enzima PeTase de su batèriu Idionella sakaiensis iscobertu su 2016 in un’impiantu giaponesu de ritziclàgiu de imballàgios. Ma cun un’efitzèntzia dae sas 5 a sas 10 bortas prus arta e a temperadura ambiente (cando chi àteros sistemas cherent nessi 70 grados pro modellare mègius sa plàstica). Su resurtadu est chi fintzas in custa fase b’at una grandu mèngua de emissiones de Co2.
De prus, s’istrutura de sa proteina permitit su passàgiu de s’abba. Custu cheret nàrrere chi diat pòdere èssere finamentas impreada in sos impiantos de depuratzione «pro chi non b’apat partigheddas plàsticas in sa chi bufamus», at agiuntu Manuel Ferrer, professore di chirca e responsàbile de s’istùdiu.
Àteru vantàgiu de sa proteina noa est chi nd’ant progetadu duas variantes, cunforma a sa positzione de sos aminoàtzidos. Una variante truncat sas partigheddas de PeT de su totu, duncas diat pòdere èssere impreada pro sa degradatzione in sos impiantos de tratamentu de sas abbas rèfluas. S’àtera ingendrat sas cumponentes de comintzu netzessàrias pro su ritziclàgiu. «De custa manera si diat pòdere purificare o ritziclare cunforma a sas esigèntzias», at naradu Laura Fernández López, chi in s’IstitutuIcp-Csic mentovadu est isterrende sa tesi sua de dotoradu.
A bisu de sos chircadores su progetu atuale diat giai pòdere àere unas cantas aplicatziones. Finamentas ca «sa flessibilidade de sa proteina, che a sa de unu traste multi-impreu, diat permìtere de annànghere e iscumproare elementos e cumbinatzione noas», acrarit sa dotora Sara García Linares de s’Universidade Complutense de Madrid chi at pigadu parte a custa chirca profetosa.
«Sa punna nostra – serrat Ferrer – est sa de cumbinare su potentziale de sas proteinas frunidas dae sa natura cun s’annestru automàticu pro more de sos supercomputer pro produire progetos noos chi nos permitant de lòmpere a un’ambiente netu privu de plàstica».
Mauro Piredda
