Custa borta, in mesu a is ìsulas ispantosas de su mare grregu, apo tentu sorte manna…apo bidu lompende dae a tesu una nave. M’est parta antiga dae luego e totu, de cussas contadas de Omero in is òberas suas. E difatis tenia resone, ca cando s’est acostada a mie, apo reconnotu a Odisseo
Salude Odisseo, Odisseo istimadu. Gei m’est costadu vostè! Gei nd’apo coladu de tempus istudiende is biàgios bostros e totu is fainas chi ais fatu, totu is personàgios chi ais adobiadu, e is meledos, is paràulas…
“E mi ddu potzo pensare. A bortas tocat fintzas a mie de torrare a lèghere a Omero pro m’ammentare totu su chi apo tribuliadu. Però mi so spassiadu meda puru. M’est incapitadu de patire e de festare, de prànghere e de rìere, de m’atrivire e de mi nche bòlere fuire, unu pagu comente a totu is òmines. O nono?”
Ma vostè s’intendet prus òmine o prus eroe?
“Deo dia nàrrere òmine, ma isco bene chi pro totus so un’eroe. E a s’acabbu est gasi chi m’intendo. Pruschetotu si penso a s’Iliade“.
Ello. Tenides su meressimentu pro s’acabbu de cussa gherra cun s’imbentu de su Caddu de Tròia. Comente ddi fiat bènnidu a conca?
“Unu machìmine. A pustis de deghe annos, fiamus istracos de chircare de conchistare sa tzitade de Tròia chena de bi renèssere. Tando mi fiat bènnida custa idea e aìamus detzìdidu de dda pònnere in pràtiga. Su caddu dd’aiat cuncordadu, totu de linna, Epeo cun s’agiudu de sa dea Atena. Fiat un’ordimìngiu de gherra, pro imbucare in tzitade chena de si fàghere iscobèrrere! Difatis cuados a intro de su caddu bi fiat una chimbantina de sordados, cumandados dae mene. Is àteros si nche fiant andados in s’ìsula de Tenedo. Is troianos, cumbintos chi si esseremus arrendidos, creende duncas chi sa gherra esseret lòmpida a s’acabbu, aiant portadu su caddu a intro de is muros tzitadinos. No est chi esserent totus de acòrdiu, b’aiant resonadu meda e mancu male chi no aiant postu in mente a una fèmina , Cassandra”.
E pro ite?
“Naraiant chi issa esseret capassa de bìdere in su benidore, e aiat tentu un’ammonestu …est a nàrrere chi su caddu esseret una trampa e esseret prenu de sordados inimigos. Imbetzes aiant ascurtadu a chie cheriat fàghere intrare su caddu e aiaint sighidu a festare s’acabbu de sa gherra. A su sinniale però chi aìamus istabilidu sa flota de Tenedo fiat torrada a Tròia e nois fìamus essidos dae su caddu. Naramus chi, a s’orvidada aici, no aìamus tentu dificurtade a ddos bìnchere”.
Torramus a vostè…ma ddi praghet custu àteru nùmene chi dd’ant postu? Ulisse?
“Su nùmene meu est Odisseo chi in gregu bolet nàrrere “leadu a òdiu” , e non pro nudda su poema chi contat is abenturas meas si mutit Odissea. Ulisse, pro su chi isco deo, est una forma de nomìngiu chi m’ant donadu is Romanos. S’iscritore Livio Andronico, chi at fatu sa primu bortadura de s’Odissea, at naradu chi cheret nàrrere “fertu a una còscia” pro ite ca una borta mi fiat ingortu andende a cassa de sirbones in is padentes de Castalia. Ma issu dd’at torradu a manigiare puru su contu…No isco, àteros narant chi siat unu nùmene chi m’ant donadu is etruscos in sa limba insoro. Ma pagu càmbiat, semper deo so”.
Torramus a s’Odissea, custu contu ispantosu de su biàgiu de torrada o “nostos” comente naramus in gregu…
“In antis de totu chèrgio nàrrere chi cando est cumentzada custa istòria deo fia in unu perìodu sulenu de sa vida mea, fia cojuadu a una mugere bella e Telèmaco, fìgiu meu, fiat nàschidu dae pagu tempus. . Una die fiat bènnidu a mi chircare Menelao, paris cun Agamènnone, e m’aiat pedidu agiudu pro liberare sa mugere Elena , sende chi Paride, fìgiu de su re de Tròia Prìamu, si nde fiat amoradu e nde dd’aiat furada. Deo gana de lassare Ìtaca non nde tenia, ma fiat dòvere…e m’est tocadu! Duncas cando sa gherra est acabada non bia s’ora de furriare a domo. Petzi chi Poseidone non mi podiat bìdere mancu pintadu e aiat fatu de totu pro non mi lassare torrare a Ìtaca. M’aiat intregadu contras bentos fortes chi m’aiant fatu afundare in mare, firmende su biàgiu pro nos fàghere lòmpere in terras stràngias e perigulosas…Ma ddu chèrgio ammentare bufende a sa salude. A dda bufamus una tassa de binu?”
Binu? Ma brullende est? Ita mi cheret fàghere imbriagare comente a Polifemo?
“Ahahah, ca nono. Cussa borta m’est tocadu a marolla. Bi so renèssidu cun su binu, cun cussu truncu de linna acutzadu e fatu arrujire bene-bene, e cun sa trampa de dd’àere naradu chi su nùmene meu esseret Nisciunu. Ma pruschetotu est s’alentu, s’imbentu, sa fortza de is ideas chi mi nd’at semper bogadu dae is peleas. Incapas est pro custa resone chi mi narant “ dal mutiforme ingegno” ca so abistu, barrosu e sa mente mea est lestra e capassa de si mòvere in ogni dificurtade. Su binu pro mene est sinnu de ospitalidade, e s’ospitalidade est sacra pro is gregos. E creo pro is sardos puru, berus?”
Sissi pro nois puru…e binu bellu gei nde tenimus in Sardigna puru
“Tando nde chèrgio tastare eh”
E cun Penelope imbetzes? comente est andende?
“Immoe dd’apo lassada a su telàrgiu, cussa abitudine de tèssere non dd’at pèedida mai. Naramus chi est fèmina de gabale, at cumprèndidu totu su chi m’est acontèssidu. Gelosa est gelosa, ca tèngio semper fèminas chi diant bolere fastigiare cun mene. Ma su coru meu est de Penelope, issa m’at abetadu e deo non dda chèrgio prus lassare, pro nisciuna àtera fèmina…bastat però chi non mi fatzant àteros malifatos o aciserias. Mmmm, no est chi so faveddende cun una coga?”
Eh…
“Toca ca mi nche ando…At a èssere mègius!”
Gràtzias Odisseo, e saludos corales a Penelope
“Adiosu…A nos bìdere sanos”
Manuela Ennas
