Custas dies passadas fia cuncordende una faina in sardu pro pipios de un’iscola in ue traballo e comente m’incapitata s’ispissu apo sighidu is ìndicos de unu mètodu de imparu e annèstriu imbentadu dae una fèmina de gabale, connota e istimada in totu su mundu pro is istùdios suos e is giambamentos chi at portadu in custos setores. E tando apo pensadu de dd’intervistare e cumprèndere paris cun issa comente est lòmpida a annoare fintzas su rolu e su traballu de is maistros, mudende diretzione cunfronta a is mètodos traditzionales. Prefèrgio a non m’allonghiare meda in custas presentadas e lassare logu a issa e a is imparamentos suos. M’est isetende (est làdinu!) in un’àula prena de lughe e totu colorada, in una de is iscolas, e sunt medas, chi sighint su mètodu suo. Ais a àere cumpresu chi so faeddende de Maria Montessori.
Salude Maria, comente andamus? Gràtzias pro m’àere chèrfidu acoglire.
Salude a tie, e bene agatada. Semper faghe·faghe. E tue? Isco chi ses amantiosa de su mètodu meu.
Emmo, est gasi. Pro custa resone dd’apo chèrfida adobbiare, pro contare de vostè e de comente est renèssida a nde pesare custu mètodu. Ma chi est Maria Montessori?
So nàschida a Chiaravalle, su 31 de austu de su 1870. So fìgia de Alessandro Montessori e de Renilde Stoppani. Ma meda de su chi apo fatu ddu depo a unu tziu meu, Antonio Stoppani. Issu fiat unu iscientziadu, semper atentzionadu a dimustrare sa cunvivèntzia intre fide e iscièntzia. Naramus chi est istadu una ghia, mescamente in contu de istùdios e de ideas. Cando fia minoredda, cun sa famìlia, amus sighidu a babbu, chi si diat dèpidu trantzire pro taballu, prima a Firenze a posca a Roma.
Ddos as fatu in Roma is istùdios duncas?
Emmo. A s’inghitzu mi paria de èssere prus capassa in is matèrias literàrias, prus pagu in cuddas iscientìficas comente a sa matemàtica. Apo istudiadu fintzas frantzesu e pianoforte, ma pro neghe de una malàdia no apo sighidu comente dia àere chèrfidu. Totu is maistros naraiant chi tenia un’abbistesa a foras de su comunu, ma deo non de fia gasi segura. Mi so iscrita a sa Règia Iscola Tècnica Michelangelo Buonarroti de Roma e fia resuratada intre de is primas deghe de s’iscola. A pustis de su diploma babbu meu mi cheriat maistra ma deo punnaia a istudiare Medichina.
E issu non cheriat?
Issu nono, e in prus apo dèpidu lassare a una banda custa idea ca a is tempos meos cussa facultade fiat riservada petzi a is istudiantes chi lompiant dae su Litzeu Clàssicu. Aia detzìdidu tando de m’iscrìere a sa facultade de Iscièntzias e a pustis de duos annos de mi cambiare a sa facultade de Medichina. Apo pigadu sa làurea, intre de is primas fèminas a otènnere custu resurtadu acadèmicu.
Est in su mentres de custos istùdios chi at isvilupadu un’atentu mannu pro is pipios?
A bellu a bellu m’est nàschida sa gana de agiudare is pipios cun dificultades. In cussu tempus m’incapitaiat de abitare is bighinados prus pòberos de Roma, pruschetotu pro resones de igiene mèdica. Tando aia detzìdidu de sighire a istudiare Neuropsichiatria infantile dedichende·mì a chircas in laboratòriu subra de is batèrios e is maladias presentes in cussos bighinados chi aia connotu. Naramus chi est cumentzadu gasi s’aficu meu in contu de annèstriu fintzas a cando in su 1907 apo abertu sa sa primu Domo de is Pipios.
Vostè at iscritu unu libru, «Educare a sa libertade». Ma comente si faghet cun is pipios pro chi unu cras potzant èssere tzitadinos cuscientziosos? E cantu contat s’agiudu de is mannos?
Deo apo traballadu cun pitzinnas e pitzinnos. Medas! Is chircas meas e is de oe mustrant chi is pipios chi sighint su mètodu meu sunt prus disponìbiles de is àteros, punnant a traballare in pare e a cumpartzire, sunt prus responsàbiles, prus cuscientziosos , renessent a agatare satisfatzione in sa vida e in su traballu. Sa chistione est custa, in sa crèschida de su pipiu, is mannos diant dèpere intervènnere mescamente pro ddos agiudare a lòmpere a custa libertade chi naro. Tocat a fraigare ambientes familiares pensados pros issos, fatos a mesura, fintzas is trastos pedagògicos tocant istudiados pro favorèssere s’isvilupu intelletuale insoro, averiguende su cumportamentu chi tenent chena de si pònnere in mesu. Gasi ddos lassamus
imparare, fintzas a si currègere a sa sola e a agatare remèdios pro bìnchere is dificultades, chena de tìmere de faddire.
Su mètodu Montessori at portadu giambamentos in su rolu de is maistros puru…
De seguru tenet unas cantas diferèntzias cunfronta a is mètodos traditzionales de imparamentu, e cumprendo chi pro medas no est gasi fàtzile a si nche stesiare dae is mètodos clàssicos. Pro pirmu cosa su maistru depet imparare a distìnghere intre de su traballu chi podet fàghere e su traballu chi imbetzes non tocat fatu. In antis de si pònnere in relata cun su pipiu, diat dèpere praticare un’istùdiu, naramus psicològicu, de su cumportamentu de su pipiu. Deaici at a lòmpere a ddi fàghere espressare su sentidu suo chena de ddu obrigare a intro de làcanas giai marcadas. Cando semus mustrende unu trastu a su pipiu, depimus ispricare sa funtzionalidade sua cun paràulas simples e chena de si allonghiare tropu, pro ddu lassare lìberu de fàghere mancari siat faddinde, chena de dd’agiudare a dd’impreare mègius, ca s’interbentu de su maistru in sa faina diat a leare a su pipiu sa dignidade e sa libertade de nche renèssere a
solu. Su maistru mancari at a torrare un’àtera borta a ispricare su matessi trastu donende a su pipiu un’àtera possibilidade de imparu.
Tando deo ddi torro gràtzias pro custu resonamentu chi amus fatu e pro totu su chi nos at imparadu in contu de pipios.
Gràtzias a tie e a totu is chi cherent sighire is ìndicos meos.
Manuela Ennas
