Oramai ischides chi m’incapitat de dedicare calicuna intervista a is pitzinnos, pensende a is personàgios istòricos o fantàsticos intre de is chi issos istimant de prus.
Custa borta m’est bènnidu a conca unu personàgiu famadu meda pro is aventuras suas, ca est istadu unu intre de is prus biagiadores mannos de totu is tempos, capassu de combutare logos e terras noos. Est istadu su primu europeu a èssere lòmpidu in Tzina e in cudda parte de Oriente prus a largu, dae su Tibet a sa Birmània. De custa esperièntzia sua at iscritu, dd’amus preguntare mègius a issu, unu libru connotu in totu su mundu e bortadu in unas cantas lìnguas, in su cale contaiat a sa gente is iscobertas chi aiat fatu e totu is meravìllias chi aiat bidu. Apo dèpidu fàghere unu biàgiu longu a beru pro ddu adobiare, non chi sa cosa mi dispragat però est traballosu a ddu sighire in is pellegrinàgios suos. Is prus piticos ant a àere giai cumpresu chi so faeddende de Marco Polo.
Salude messere, e comente andamus?
Salude a tie. So cuntento chi m’apas mutidu messere. De custu tìtulu nde so orgolliosu meda ca mi dd’at donadu s’imperadore Kublai Khan, in su Catai. Est una càrriga de importu, e issu dda donaiat petzi a is personas fidadas.
Gana de mi contare de vostè, nde tenet?
Emmo. Deo so nàschidu in su 1254 in sa Serenissima Repùblica de Venètzia. Sa famìlia mea fiat originària de Sebenico, in Dalmàtzia. Babbu meu, ddi naraiant Nicolò, e tziu meu, a issu ddi naraiant Matteo, fiant mercantes e deo de issos apo imparadu totu de custa arte. A deghessete annos m’aiant portadu paris cun issos in biàgiu e creo chi cussu biàgiu m’apat acapiadu a s’istòria pro semper.
Duncas issos fiant acostumados a biagiare?
Ello, pro su traballu insoro aiant giai biagiadu in cussa chi naraiant “Sa Bia de sa seda”, est a nàrrere totu is itineràrios chi collegaiant s’Oriente cun àteras alas de su mundu. Unu de custos itineràrios arribaiat finas a Venètzia. Duncas depo nàrrere sa beridade, babbu meu cun tziu Matteo fiant giai istados in Oriente, asumancu deghe annos in antis de mene.
De a veras?
Emmo. Mi dd’ant contadu issos etotu! Tue pensa chi in su 1266 Kublai Khan, nebode de Gengis Khan, gei dd’as a connòschere, e imperadore de sa Mongòlia, ddos aiat imbiados dae Pechinu a Roma cun una lìtera de intregare a paba Gregòriu su de deghe. E issos fiant arribados a Roma cun sa lìtera in su 1269, est a nàrrere sa bellesa de tres annos a pustis.
E sa sceda a custa lìtera?
E pro sa sceda ant dèpidu torrare a cuncordare un’àteru biàgiu e semus partidos in su 1271, ca ddoe fia deo puru in s’echipàgiu. Insaras su de biagiare no fiat una cosa fàtzile comente pro bosàteros. Fiant biàgios longos, perigulosos. Faghìamus tretos a cuaddu, a pee, cun barcas, cun naves mannas. Tocaiat de nos pasiare de tantu in tantu.Pro cussu serbiat tempus meda. Incapitaiant semper imprevistos e tocaiat a mudare su programma de biàgiu. Ma fiat cussa sa cosa ispantosa. Babbu e tziu nde teniant semper una de contare. Sa cosa bella de su biagiare est custa, de iscobèrrere ogni borta cosas noas, chi unu mancu arribat a bi pensare in antis de ddas tènnere dae in antis is ogros.
E una borta lòmpidos a sa corte de simperadore?
Ah…Issu nos teniat in consìderu. Teniat cunfiantza in mei e apo traballadu annos pro issu, comente a cussigeri suo,comente ambasciadore e fintzas comente guvernadore. Est pro custa resone chi apo biagiadu in totu s’imperu, a dereta e a manca. Cando aìamus detzìdidu de torrare a Venètzia, Kublai nos aiat donadu su permissu cun sa promissa però de acumpangiare a sa printzipessa Cocacin pro sa coja cun su rei de Pèrsia Argon. So torradu a Venètzia in su 1295. A pustis de una vida naramus.
E de su libru suo, “Il Milione” ite mi contat?
Isco chi tenet unos cantos letores, berus est?
Emmo, medas de a veras…
Deo potzo nàrrere chi contat de is aventuras meas. Deo no aia mai pensadu de ddas pònnere pro iscritu ma in presone,ca m’aiant acorradu in su mentres de sa batalla de Curzola, apo connotu a unu, chi naraiat de èssere unu literadu, e dd’apo contadu totu is aventuras meas. Est nàschidu aici custu libru e mancu ddi naraiant aici. Su primu tìtulu fiat “Divisament dou monde”, ca fiat essidu in lìngua d’oil. E posca isco chi dd’ant bortadu in àteras lìnguas, fintzas a ddi pònnere “Il milione”, chi creo siat acapiadu a su nomìngiu de sa famìlia mea Emilione, chi torrat prus de una borta in is contos. Creo chi siat unu traballu de importu pro cumprèndere s’istòria de cussu tempus, su traballu de is mercantes e pruschetotu pro connòschere sa terra de Oriente.
E difatis nois ddi torramus gràtzias pro totu su chi at fatu e fatu iscrìere, ca “Il Milione” at acumpangiadu generatziones intreas de letores in su mundu de s’aventura.
Tando gràtzias a bosàteros pro s’istima.
Manuela Ennas
