Oe pro sa rubrica apo fatu a manera de adobiare a una fèmina chi est unu sìmbulu de sa moda de totu is tempos, cussa chi acostumamus a nàrrere un’icona de istile, protagonista de una de is rivolutziones prus de importu in contu de fèminas de sa cultura populare de su de binti sèculos. Ancora oe est de ispiratzione pro medas e su nòmine suo sighit a èssere un’ìndicu pro is chi traballant in su mundu de sa moda ca is fainas suas sunt andadas ultres cussas modas passigeras, definende imbetzes unu cuntzetu de istile chi andat ultres is tempos. B’at pagu de isballiare, so faeddende de issa, sa prus elegante de totus, Coco Chanel. Ispero de m’àere postu unu bestire adatu…
Salude e bene bènnida in una de is domos meas de moda
Gràtzias a vostè pro m’àere acollidu e àere agatadu unu pagu de tempus pro mene
Est unu pràghere ma nos donamus de tue?
Emmo, gràtzias. Tando cumentzamus de sa pitzinnia o de su chi cheres
De seguru sa pitzinnia mea no est istada intre de is prus bellas…So nàschida a Saumur, in Frantza, su 19 de austu de su 1883, in una famìlia de mercantes, una famìlia pòbera, cun problemas medas. Cando mamma est morta, babbu meu m’aiat donadu in afidu, in pare a frades e sorres, a ajaja mea e a tzias meas. Ma a pustis de pagu tempus a nois fèminas s’aiant postu in un’orfanotròfiu de Aubazine gestidu de mòngias de su Sacro Cuore. Fiant istadas issas a mi dare su nomìngiu de Coco, chi cheret nàrrere “Bestiedda”’, ca in beridade su nòmine meu est Gabrielle Bonheur Chanel.
Duncas fias unu pitzinna trista?
A marolla…Però depo nàrrere chi cun is mòngias mi so agatada bene, asumancu in cue teniat unu pagu de seguresa. Issas nos aiant imparadu a atendere a is traballos de domos, is artes domèsticas ddis naraiant, e fintzas a cosire, e est gasi chi apo cumentzadu. E m’ant imparadu puru a èssere sèria e rigorosa in su traballu, a èssere fitiana, fracòngia e custu m’at agiudadu meda in sa vida.
E pustis?
Creschende mi nde so abitzada de non tènnere perunu disìgiu de mi fàghere mòngia e mancu de cojuare a calicunu petzi pro mi sistemare e duncas mi nche so andada a bìvere a domu de una tzia de parte de babbu, Louise Costier. Apo inghitzadu a frecuentare s’Istitutu Notre-Dame a Moulins e a mi megiorare comente a maistra de pannu. Tue pensa chi su dinari non bastaiat pro pagare sa tassa iscolàstica e mi tocaiat de fàghere traballos pro mi pòdere assegurare is istùdios. In cuddos annos aia iscobertu fintzas un’àtera passione, sa de su càntigu, chi m’at giughidu subra de is palcos de tzilleris e locandas de sa tzitade. A cantare m’agiudaiat a tènnere prus pagu tempus pro m’intristare.
Est in su mentres de unu cuntzertu chi as connotu a Étienne de Balsan?
Eja, e cussu adòbiu m’at bortadu sa vida. Fiat un’òmine connotu Étienne, erederi de un’arèntzia de indùstrias de tessìngiu. In pagu tempus si semus postos in pare e mi nche fia andada a istare cun issu in su casteddu suo a Royallieu, in logu de Compiègne. Semus abarrados in pare pro oto annos.
T’at agiudau cun su traballu puru berus?
Sissi, at finantziadu is fainas meas, mancari a bortas apat tentu dudas subra is seberos meos. E ddu potzo cumprèndere puru…
As cumentzadu a lòmpere una certa fama cuncordende capeddeddos?
Insaras traballaia in un’apartamentu pariginu de Balsan. Mi praghet pensare a cudda comente sa primu rivolutzione in su setore ca fintzas a cuddos annos is fèminas fiant acostumadas a bestire capeddos tropu cuncordados, pomposos ia a nàrrere.Is meos imbetzes fiant simples, ma elegantes e totus diferentes s’unu de s’àteru. Deo nd’aia bogadu totu cussos arrechiliaris chi non serbint a nudda. Ogni capeddu teniat unu piessignu chi ddu faghiat ùnicu. Cando fèminas de gabale ant inghitzadu a nde bestire unu in adòbios pùblicos, totu is fèminas de su tempus ant inghitzadu a nde disìgiare unu, nisciuna cheriat abarrare a coa e gasi su traballu non mi mancaiat.
Ma s’amore, cussu berdaderu, cando est lòmpidu?
Cando apo connotu a Boy Capel. Mi so amorada luego etotu. Issu puru fiat un’industriale, originàriu de New Castle. Issu giai chi at semper crètidu in s’imbentu meu e non m’at agiudau petzi cun su dinari ma mescamente mustrende pròpiu de sustènnere su traballu meu. Semus andados a bìvere in pare e gràtzias a issu so renèssida a abèrrere sa primu boutique totu mea in Rue Cambon a Parigi. In pagos annos totu is damas de Parigi cheriant una faina de is mias e ddas bestiant pro andare a teatru. Sa publitzidade prus manna mi dd’at fata s’atora prus famada de insaras, Gabrielle Dorziat, chi pro is ispetàculos suso si bestiat cun creatziones de is mias.
Est gasi est cumentzada sa fama tua. Cale est su segretu de custa fama?
Forsis ca apo postu semper su traballu in antis de totu. E forsis ca apo tentu sa sorte o s’abilesa, o ambas is cosas, de cumpreèndere is giambamentos de is tempos, sa moda fiat cambiende e so istada capassa fintzas de antitzipare custa mudadura. Chi no est petzi chistione de moda, ma de sentidos acapiados a is fèminas, a cussa punna de is fèminas de agatare unu logu nou in custu mundu, de tènnere unu rolu diferente. Apo tentu una vida difìtzile, de pitzinna comente apo naradu giai e puru cando sunt mortos Boy e sorre mea, ma aia cumprèndidu de tènnere comente un’ambasciada pro is àteras fèminas, chi mi sighiant e arribaiant a mi istròchere puru, in sa manera de afrontare sa vida ma fintzas in cosas de pagu contu, comente cando mi nde fia segada is pilos curtzos, ca mi ddos fia brusiados…Custas cosa mi faghiat orgolliosa e mi donaiat sa gana de andare a dae in antis, a imbentare pro is àteros. Ma nara-mì una cosa? Tue portas unu de is profumos meos?
Sissi, deo comente àters fèminas de totu su mundu: chie est chi no at mai provadu su profumu cun su nòmine tuo? Tue ses renèssida a fàghere intèndere is fèminas prus bellas e pruschetotu prus seguras de sei gràtzias a unu stìddiu de pròfumu…
Sa seguresa e s’alentu perou sunt a intro de nois, tocat petzi a ddos agiudare nde essire. A bortas bastat pagu pro incarrare una rivolutzione.
Gei est berus…Tando gràtzias Coco pro nos àere inditadu sa bia de sa rivolutzione tua, ca est istada de profetu pro medas.
Gràtzias a tie…Bellu su bestire chi portas eh!
Mancu male chi ti praghet…
Manuela Ennas
