A pustis de s’apretu sanitàriu po nexi de su Covid, s’esàmini po pigai su diploma torrat a sa normalidadi, est a nai segundu cantu stabiliu de is normas in fortza. Bieus comenti dd’ant cuncordau.
Sa primu prova
Sa primu prova punnat a averiguai siat cantu is studiantis funt bonus a manixai sa lìngua italiana siat is capatzidadis espressivas, lògicu-linguìsticas e crìticas chi tenint. Sa prova cumentzat mèrcuris chi intrat, su 21 de làmpadas, a is otu e mesu de mangianu e at a a durai no prus de ses oras, in sa matessi manera po totu is istitutus. Is studiantis ant a podi sceberai intra de genias de faina e argumentus diferentis ca su Ministeru ndi ponit a disponimentu seti po totu is indiritzus, cun riferimentu a is àmbitus artìsticu, literàriu, stòricu, filosòficu, sientìficu, tecnològicu, econòmicu, sotziali. Tocat aprontada sciendi chi sa Cummissioni at a averiguai is cumpetèntzias, pruschetotu sa cumprendidura de is caraterìsticas linguìsticas, espressivas e lògicas, e s’arrexonamentu crìticu de su candidau.
Sa segundu prova
Sa segundu prova, su 22 de làmpadas, pertocat una o prus de is disciplinas chi caraterizant su cursu de stùdiu. In is istitutus professionalis cun ordinamentu nou, invècias sa prova pertocat cumpetèntzias e nùcleus temàticus fundamentalis de s’ indiritzu e no is disciplinas. Ocannu torrat a essi una prova natzionali, mentras s’annu passau dònnia Cummissioni de esàmini ddas iat elaboradas po is classis suas. Su Ministeru, cun unu decretu apòsitu, at definiu is disciplinas po custa prova.
Me is diis de custas provas scritas, no fait a impreai in nisciuna manera telefoneddus, smartphone e smartwatch de calisisiat genia, dispositivus chi donint sa possibilidadi de intrai in sa retza internet, de intregai fotografias e màginis, e calisisiat trastu capassu de si cullegai, a traessu sa lìnia wireless o sa lìnia telefònica, cun totu su chi est foras de su fàbricu innui si donat s’esàmini.
Si a calincunu dd’incapitat de andai contras custas arrègulas, segundu is normas in contu de esàminis pùblicus, no ddi faint sighiri a donai s’esàmini. Sa de tres provas scritas, si est posta in contu , at a essi su 27 de làmpadas. Difatis sa de tres provas dd’ant a fai sceti in is setzionis Esabac, Esabac techno, setzionis cun scèberu internatzionali, po is scolas de sa Regioni autònoma de sa Baddi de Aosta e de sa Provìntzia autònoma de Boltzanu, po is scolas cun lìngua de imparu slovena e cun imparu slovenu/italianu de su Friuli-Venètzia Giùlia. A pustis de is provas scritas is studiantis depint fai unu chistionu interdisciplinari innui sa Cummissioni averìguat siat sa capatzidadi de su candidadu de fai cullegamentus intra de is connoscèntzias chi at achiriu siat su prefilu culturali e professionali de su studianti.
Partendi de una màgini, de unu documentu curtzu, de unu vìdeu sceberau de sa Cummissioni, su candidau at a circai de avalorai totu su tretu chi at fatu in scola ammostendi de ai lòmpiu una formatzioni adecuada po mori de is piessignus prus de importu de dònnia disciplina, piessignus inditaus po dònnia studianti in su documentu de su Cunsillu de Classi. In su mentris de su chistionu su candidadu esponit puru, cun un’arrelatu o una faina multimediali, s’esperièntzia Pcto (percursu po is cumpetèntzias trasversalis e po s’orientamentu) cumprida in su mentris de is stùdius. In coerèntzia cun cantu definiu in is Lìnias ghia po s’orientamentu – apregonadas in atuatzioni de s’arriforma prevìdia de su Pnrr (Pranu Natzionali de Ripresa e Resilienza) – su chistionu de s’esàmini de Stadu tenit unu sentidu chi naraus orientativu: cun custa bisura pluridisciplinari, ponit su candidadu in cunditzioni de studiai prus a fundu is disciplinas chi ddi dexint de prus. Po custa arrexoni, sa Cummissioni de esàmini tenit in contu is informatzionis de su Currìculum de su studianti ca ammostant difatis is esperièntzias formativas de su candidau in scola e in àterus àmbitus foras de sa scola.
Su candidau in su mentris de su chistionu podit fintzas, contendi de custas esperièntzias, fai cumprendi comenti apant influiu in is sceberus, po stùdiu o traballu chi siat, po su tempus benidori. A s’acabbu de s’annu, candu su consillu de classi andat a scrudinniai is studiantis, donat unu puntègiu po su crèditu achiriu me is ùrtimus tres annus, fintzas a coranta puntus . Fintzas s’apretziamentu de comenti si cumportant is studiantis contat po detzidi su crèditu scolàsticu.Su votu de s’esàmini de Stadu dd’espressant in tzentèsimu e est partziu aici:
màssimu 40 puntus po su crèditu scolàsticu
màssimu 20 puntus pro sa primu prova scrita
màssimu 20 puntus po sa segundu prova scrita
màssimu 20 puntus po su chistionu.
Sa Cummissioni podit donai fintzas a 5 puntus de “bonus” po chi ant ammìtiu a s’esàmini cun 30 crèditus e is chi ant pigau 50 crèditus me is provas. Est de sa summa de totus custus puntus chi nd’arresurtat su votu de s’esàmini.
Su puntègiu màssimu est 100, cun possibilidadi de otenni sa lode puru. Su puntègiu mìnimu po pigai su dipoma est 60/100. Sa Cummissioni ocannu at a torrai a essi assentada de unu Presidenti esternu a s’istitutzioni scolàstica, tres Commissàrius internus e tres esternus.
Manuela Ennas
