La connoschimus a Giorgia. Chi issa est una «madre» no lu nargeit in pratza de santu Giuanne ebbia, su 19 de santugaine de 4 annos a como dae su palcu de su tzentru-dereta contra a su guvernu grogu-ruju nàschidu dae carchi chida. Giorgia lu narat finamentas como cada borta chi la chircant pro chi diat rispostas fundudas in contu de s’isperdìtziu de Cutro. «Sono una madre!». Ma àteru b’at si colamus dae sa limba itàlica a sa nostra, ca cando faeddamus de madre su riferimentu est a s’ùteru. E ca pro custa cosa b’at cuntrestu mannu custas dies, a bias finamentas cun su male de sa madre*.
A su presente b’at àpidu: una rechesta ministeriale pro non reconnòschere sos genitores non biològicos de sos pitzinnos nàschidos in foras de Itàlia pro mèdiu de maternidade surrogada o de fecundatzione eteròloga intre omosessuales; una manifestatzione tzìvicu-polìtica in favore de sos pitzinnos de sas famìlias arcu de chelu; unu votu in sa de bator cummissiones de su Senadu contra a su tzertificadu europeu de filiatzione pro uniformare sas protzeduras de reconnoschimentu in totu sa Ue. Ma proemus·bi a l’incuadrare sa chistione, chi a li nàrrere dìliga est pagu.
Amus in pessu mentovadu sa fecundatzione eteròloga, chi est una intre sas formas de procreatzione assistida. Si, difatis, sa fecundatzione omòloga pertocat s’impreu de sas tzèllulas gamèticas de sa còpia eterosessuale matessi (cosa netzessària cando b’at agigu de infertilidade maschile, disfuntziones, tentativos a bòidu de ingendramentu etc.), s’eteròloga pertocat s’impreu de gametes donados dae àtere cando unu o ambos partner tenent un’infertilidade chi non permitit prelevamentu (ma fintzas in presèntzia de maladia genètica chi non si cheret trasmìtere a sa criadura.
Chi siat omòloga o eteròloga, est in sa madre de sa mama chi si format s’embrione e no in madres angenas. Semper e cando in Itàlia no est ammìtida sa fecundatzione eteròloga pro sas còpias omosessuales de duas fèminas. Sas còpias omosessuales de duos òmines, cun mancàntzia òvia de madre-ùteru, diant pòdere ricùrrere a sa maternidade surrogada, ma no inoghe.
B’at de nàrrere, però, chi sa maternidade Gpa (gestatzione pro àtere) no est cosa chi pertocat sos omosessuales ebbia. Antzis, su bonu de sos chi bi ricurrent nche l’agatamus in sas còpias ètero. E de motivos bi nd’at prus de unu. Si una fèmina non podet acumprire a una gravidàntzia, un’àtera lu podet fàghere in càmbiu suo intreghende·li sa criadura a pustis de sa nàschida. No est a chircare ebbia sas còpias de òmines comente sa de Nichi Vendola o sos òmines solos che a Cristiano Ronaldo (cosa, custa, prus chi non bajulada sende chi Cr7 est un’isteddu de su fùbalu e sende chi a su fùbalu totu li cuntzedent, finas professones de ultràs faghende tzitades a ferru fenugru).
Como, lassemus·nche pro un’iscuta sos gajos a banda e, prus a prestu, abergiamus una dibata sèria e sulena in contu de adotziones sende chi mancu cussa lis cherent cuntzèdere. Limitemus·nos duncas a faeddare de fèminas de una còpia ètero ebbia. Ca bi nd’at cardiopàticas, interessadas dae patologias autoimmunes, renales, neurològicas, diabete iscumpensadu, maladias chi impedint a s’ossu mannu (il bacino, ndr) de s’adatare pro s’acasàgiu de su criu. B’at fèminas nàschidas sena madre pro neghe de sa sìndrome de Rokitansky, o cun madre bogada a pustis de tumore o endometriosi. Chie las tutelat a custas fèminas? Chie podet nàrrere chi s’issoro non siat unu diritu, su de chèrrere unu fìgiu?
E si su guvernu de Giorgia diat chèrrere chi sa Gpa siat unu reatu universale, in Itàlia b’at chie, che a sos de s’assòtziu Luca Coscioni, at istèrridu una proposta pro legiferare in contu de gestatzione solidale. «Totu tèngio pro àere unu fìgiu, francu sa madre» («Ho tutto per avere un figlio tranne l’utero», ndr) leghimus in s’immàgine che aberit s’apellu publicadu in lìnia.
«Est tempus – narant sos promotores – de pedire a su parlamentu una lege pro sa gravidàntzia solidale. Pensamus chi tochet a intervènnere pro barigare una proibitzione chi no amparat ma esponet a s’abusu. Pro chie no est lìberu de s’autodeterminare, pro sos nàschidos in logu istràngiu non reconnotos in Itàlia».
S’artìculu 12.6 de sa lege 40/2004 narat chi «chie si siat, cun cale si siat forma, acumprat, organizet o publitzizet su cummèrtziu de gametes o de embriones o sa maternidade surrogada, est punidu cun sa reclusione dae tres meses a duos annos e cun sa contraventzione dae 600mìgia a unu millione de èuros».
Cun sa proposta de lege de s’assòtziu Coscioni, fata in pare cun espertos e giuristas, una fèmina diat pòdere èssere lìbera de pònnere a disponimentu sa madre sua pro àtere si est giai mama, si est in edade fèrtile, si est capatze de pigare disinnos in autonomia, si tenet fìsicu idòneu. E, «evitende cale si siat forma de isfrutamentu», in custa gestatzione non b’at preju o currispetivu econòmicu perunu. Petzi unu rimborsu de sos gastos.
S’allega diat dèvere èssere custa, pro chi siat profetosa e rispetosa de sos pàrreres diferentes, sende chi s’argumentu e prus chi non dìligu. Sena isterismos.
Mauro Piredda
Cantzones cussigiadas: “Madre” (Cccp Fedeli alla linea) e “Embryo” (Pink Floyd)
*mátre sardo ant (CSMB 71: latus de sa matre e latus dessa fiia; CV VI, 1: et ad issi et a muliere sua donna Jurgia et a matre sua donna Preciosa de Lacon) ‘madre’, = MATER, MATRIS (REW 5406). Questa voce è stata sostituita presto dalla voce affettiva → mám(m)a, che già nei testi antichi è la voce usuale per ‘madre’ e lo è oggi esclusivamente in tutta l’isola. Non è improbabile che la causa di questa sostituzione sia il fatto che mádre log; márdi camp. designa anche ‘la matrice, l’utero’, come in ital. ant. e in molti dialetti ital. (su mále dessa mádre ‘isterismo’)
