Andende in Lampedusa, papa Frantziscu at lassadu gente meda a buca oberta. Unu viàgiu ki aparesset ke faina cumplicada. In sa missa, at fatu ligere duos passos de s’Iscritura, unu prus poderosu de s’àteru. Ochidu Abele, Cainu si intendet preguntare, dae Deus, “Inue est frade tuo?” Boliat nàrrere ca donniunu de nois depet donare contu de s’Ateru e de sù ki dd’amus fatu. Diasi Giusepe e Maria, in su contu evangèlicu, sunt costrintos a si nde fuire in Egitu, de s’ochidòrgiu de is pipios ordenadu dae su Rei Erode. Pròfugos in terra agena, pro mantènnere un’isperu, su Fìgiu issoro.
Preighende, su Papa argentinu at regordadu s’amentu de Deus a Adamu, a pustis de su pecadu originale: “Inue fias”? Non ti cues, ca sa responsabilidade est sa tua. Aciungende sa pregunta de Deus a Cainu, su Papa nde at aciunta una ancora prus importante e chi ddas sumarizat totas: “Chie sunt is responsàbiles de custu disastru?”, riferendesinde a sa gente morta a muntones in s’Istrintu de Sitzìlia, in s’indiferèntzia de totus.
Denanti de una faina poderosa comente a sa bìsida de su Papa in Lampedusa, chie no creet puru, opuru no s’acostat a sa Crèsia de diora meda, s’agatat ispèrdidu. Comente a Ludwig Wittgenstein, noisàteros gente lega [laica], in custas situatziones (raras meda) abarramus denanti a sa lughe de s’Evangèliu ke unu calabrone istrekendesì in su bidru de una làntia. Mègius diasi!
Su Papa nos est narende ca s’Ateru semus noisàteros etotu, ma no est lassende sa cosa in sa teoria o in su ritu isboidu (pro cantu unu ritu pothat èssere isboidu). Issu narat ca sa polìtica italiana e ocidentale face a is imigrantes est istada “anticristiana”, neghende a su fundamentu prus profundu de sa religione, e in capas de sa morale, e ki sòs ki si sunt citidos ant pecadu, ant isballiadu meda. Ma no est ki sa pràtica e su sentidu de sa gente siant istados prus pagu cristianos de sa polìtica… Sa negatzione e s’indiferèntzia ant pertocadu a dònnia livellu “is ùrtimos”, is invisìbiles, a sa sòlita.
Su Papa at nadu puru ca cosa meda no dda bidimus. Su contu suo de oe fiat sù de s’emigratzione e de su sunfrimentu ki pròvocat, comentzende de is 25.000 mortos in s’Istrintu de Sitzìlia. Non bidimus sa poberesa puru, sa malaidia, s’umiliatzione. In Sardigna, nemus at bidu sa negatzione de is deretos de is sardòfonos, custrintos a si cuare, pigados in giru e iscrocorigados in s’iscola a muntones, cun sa vida guastada. Tanti pro nàrrere.
Ma a s’acabu de custas osservatziones ispantadas, una pregunta mi fùrriat in conca a mei puru. O papa Frantziscu istimadu, cun totu su respetu e sa simpatia ki parres meritare, ma inue fiat sa Crèsia, tando? Cando eis sustènnidu gente ki faghiat una lei criminale ke a sa Bossi-Fini? Inue est sa Crèsia, como, denanti a s’invisibilidade e su sunfrimentu de is criaduras transessuales e a sa pena de is omosessuales, e, in domo nostra, denanti a sa negatzione de sa diversidade sarda? Deo non dda bio in custas “periferias” de su mundu atuale, custa Crèsia ki oe fiat in penitèntzia in Lampedusa.
In Itàlia, seis sempri istados s’arrambu, s’apògiu, de ìs interessados a cuare problemas e responsabilidades. Ki respundent “deo nossi” a is tres preguntas de Lampedusa. E in Sardigna, mi paret, de prus puru.
E però, ite balentia at tentu, Vosté!
Alessandro Mongili
