Sàbudu 25 e domìniga 26 de martzu torrant, in Sardìnnia puru, is Diis Fai de Beranu cun sa tarea de fai connosci e avalorai is benis naturalis e su patrimòniu stòricu, artìsticu e culturali presenti in su territòriu nostu.
Is Diis Fai funt una manifestatzioni lòmpia oramai a sa de trintunu editzionis, cuncordada comenti a sèmpiri de su Fondo per l’Ambiente Italiano, una fundatzioni nàscia in su 1975 cun sa punna de amparai is logus prus bellus e is prendas, a bortas cuas o scarèscias, de s’Itàlia. Difatis funt prus de una centina is logus de interessu istòricu, artìsticu e culturali in Itàlia chi benint abertus a su pùblicu a in donu po s’ùrtimu acabbu de cida de martzu. Su Fai, gràtzias a su traballu e a s’aficu de voluntàrius e mescamenti de studiantis, acumpàngiat is tzitadinus pròpiu a sa scoberta de custus logus, ca unus cantu funt pagu connotus o, mancai bolendi, fait a ddus visitai sceti calchi borta. In Sardìnnia, giai me is annus passaus, is Diis Fai ant fatu scoberri e apretziai logus nodius: àreas archeològicas, crèsias, fàbricus, ispidalis chi testimòngiant sa richesa e sa variedadi de is benis chi teneus in s’Ìsula nostra. Ocannu funt noi is logus chi liant parti a sa manifestatzioni: Assèmini, Casteddu, Busache, Bidda Manna Istrisàili, Nùgoro, Tàtari, Codronzanu, Tèmpiu e Lu Palau. Is Diis ocannu funt dedicadas a un’argumentu dilicau, est a nai a s’energia, e no po nudda su Fai, comenti at nau sa presidenti po sa Sardìnnia Monica Scanu, “at sceberau unus cantu giassus culturalis acapiaus in calchi manera a custa chistioni. Difatis partendi de sa produtzioni de energia, at a fai a visitai sa Diga Lianora de Arbarèe in Busache, esèmpiu spantosu de ingenneria idràulica, e sighendi in contu de acumuladura e trasmitidura de s’energia, sa statzioni Terna de Codronzanu, su prus impiantu mannu e multi-tecnològicu de baterias de Europa. In unu tempus stòricu comenti su chi seus bivendi innui est de fundamentu sa dibata asuba de s’annoadura energètica e pruschetotu asuba de is strategias po dda podi lompi chena de cumpromiti sa saludi e sa bellesa de s’ambienti, su disìgiu de su Fai est su de donai a is visitadoris sa possibilidadi de connosci de acanta duus impiantus chi funt de primori in su protzessu de transitzioni energètica”.
In prus de custus impiantus at a fai a visitai, in contu de archeologia, su giassu de S’Arcu ‘e Is Forros a Bidda Manna Istrisàili, su prus tzentru metallùrgicu de importu de sa Sardìnnia nuràgica. Ancora, su fàbricu chi fiat su presoni “La Rotunda”de Tèmpiu e su fàbricu de Santu Sebastianu in Tàtari, chi unu tempus s’agatànt foras de sa tzitadi e invècias oi funt inserraus in sa circunferèntzia e faint parti de s’ambienti urbanu. In sa caminera de su Fai no ammancant logus de cura, comenti s’Ispidali Bèciu San Frantziscu de Nùgoro, incingiau in su 1933 e ligongiau a su svilupu urbanìsticu e sotziali de sa tzitadi, e s’Istitutu “Ciechi” de sa Sardìnnia in Casteddu, istitutzioni stòrica cun unu rolu de fundamentu in s’annestru, in sa formatzioni e in s’9\1aviamentu professionali de is giòvanus cun dificurtadis a sa vista. A Lu Palau s’at a podi visitai sa Bateria militari Talmone, una testimòngia de sa stòria militari italiana, chi fait parti de unu sistema de giai 50 fàbricus militaris, pesaus in sa segunda metadi de su ‘700, e chi at tentu unu rolu fintzas in sa difensa de is làcanas natzionalis a s’incràs de s’Unidadi de s’Itàlia. Po connosci mellus totu is àterus logus abertus e po is oràrius, cunsillaus de averiguai in su giassu internet de su Fai sighendi custu ligàmini: https://www.fondoambiente.it/.
Manuela Ennas
