Ocannu su prèmiu Nobel pro sa Literadura dd’ant donadu a s’iscritora Louise Glück, figura de gabale, comente at sutalineadu s’Acadèmia Isvedesa, de sa literadura cuntemporànea americana. In s’istòria de su Nobel est sa de sèighi fèminas a ddu bìnchere.
Louise Glück est nàschida in su 1943 in New York in una famìlia de orìgine ebrea e ungaresa e istat in sa tzitade de Cambridge in Massachussetts. In prus de iscrìere est dotzente de inglesu in s’Universidadi de Yale. Dd’ant premiada – gasi narant is rejones de su Comitadu – “pro sa boghe poètica sua chi non si podet cunfùndere cun àteras, capassa, cun una bellesa rigorosa, de mudare in universale s’esistèntzia individuale”. Binchidora de su Prèmiu Pulitzer in su 1993 cun sa regorta “Su lillu aresti” (“The Wild Iris”, 1993), is crìticos literàrios dda tenent meda in contu pro s’istile suo compidadu, elegante e dechidu chi impreat in secuèntzias narrativas longas cun unu sentidu chi dda faghet acostare a su genere literàriu de su “cufessionalismu” e chi nos ammentant sa poesia de Robert Lowell, Sylvia Plath e Anne Sexton. In sa regorta “Meadowlands” (1997), sende amantiosa e istudiosa de mitologia arega, faghet torrare a bìvere figuras mìticas comente is de Ulisse e Penèlope ma a intro de un’iscritura moderna e de un’istòria chi contat de una sotziedade in evolutzione e de una coja chi est acanta de acabbare. Tra is àteras regortas suas de poesias, “Vita Nova”, “The Seven Ages” e “Averno”. At bintu puru su Book Review’s Bingham Poetry Prize e su New Yorker’s Book Award in Poetry, reconnoschimentos de importu pro is iscritores americanos.
In is òperas suas agatamus fertas personales ligadas a sa morte, a su refudu, a su fallimentu de is relatas interpersonales, a s’isulamentu e a sa soledade, a sa manera de bìvere cun unu dolore mannu. Dae is cumponimentos suos mitzat totu s’esperièntzia de s’anoressia, chi at connotu bene cando fiat pagu prus de una piciochedda. Difatis s’anoressia at marcadu sa crèschida sua siat pro cantu pertocat sa famìlia (prus de una borta at naradu chi in carchi modu est istada comente a una forma de rebellia contra su babbu e sa mamma) siat in su cuntestu sotziale e de traballu, tantu de nche dda istesiare de is istùdios universitàrios chi aiat printzipiadu in gioventude, dedichende·si a unu percursu longu de psicoanàlisi, cosa chi perou non dd’at impedidu de isvilupare una sensibilidade manna pro is chi sunt is temas de importu de sa cultura. Is rimas, su rìtimu, is fràsias truncadas sunt totus sinniales de una chirca matanada chi agatat cunsolu isceti in su pòdere catàrticu e ammajadore de sa poesia e de s’arte. In Itàlia no est connota meda ma immoe non tenimus pro iscusas.
Manuela Ennas
