Su 20 de santandria est sa Die mundiale de is Pitzinnos. Ocannu si tzelebrat su de trintunu anniversàrios de s’aprobu de sa Cunventzione pro is deretos de is pitzinnos, est a nàrrere su tratadu internatzionale de deretos umanos, ratificadu de 190 Paisos, chi istabilit is deretos de is pitzinnos, mescamente su deretu a sa vida, a s’educatzione, a sa salude, a su giogu, su deretu a tènnere una vida familiare, a èssere amparados contra a sa violèntzia, a no èssere vìtimas de discriminatzione, a chi siant tentas in consìderu is ideas insoru.
In lìnia cun is fundamentos de sa Cunventzione e cun sa voluntade de totu is istados chi ddoe ant leadu parte, s’Onu, Assemblea Generale de s’Organizatzione de is Natziones Unidas, at istabilidu de promòvere e de festare, su 20 de santandria de ogni annu, is deretos de is pitzinnos in sa Die universale de is Pitzinnos, pro nde pesare una sotziedade de paghe, amistade, relatas profetosas e atziones capassas de afortiare custos sentidos e assegurende su rispetu. Ant isseberadu custa die ca currispondet a sa die in ue s’Assemblea aiat aprovadu sa Decraratzione de is Deretos de is Pitzinnos in su 1959 e sa Cunventzione pro is Deretos de is Pitzinnos in su 1989.
In custos trinta annos is printzìpios de sa Cunventzione sunt renessidos a ifruire in totu su mundu subra Costitutziones, leges natzionales e polìticas sotziales. E pròpiu custas fainas ant fatu registrare resurtados de importu: su tassu globale de mortalidade tra is pitzinnos asuta de is chimbe annos, a esèmpiu, est diminuidu de belle su 60% e su nùmeru de minores chi non frecuentat s’iscola primària est caladu de su 18 a su 8%. Nointames sunt ancora medas is pitzinnos chi istant in situatziones tràgicas e de povertade Casi 20 milliones de pitzinnos sunt espostos a s’arriscu de pigare maladias pro ite non retzint su vacinu: in su 2018 ant registrados giai 350 milla casos de rugiore, prus de su dòpiu de s’annu in antis. E immoe a totu custu s’agiunghet sa minetza globale de su Coronavirus.
Difatis ocannu sa ricurrèntzia tenet unu balore majore, tenende contu de s’impatu globale de sa pandemia in is minores e in is deretos insoru. S’Unicef, pro custas resones, at cuncordadu fainas istitutzionales in totue. In Itàlia, sa presidente de sa Cummissione istraordinària pro sa tutela e sa promotzione de is deretos umanos, sa senadora Stefania Pucciarelli, at a presentare is datos printzipales de su raportu “The Future We Want – Èssere pitzicos a sos tempos de su Covid-19” a sa presidente de su Senadu Maria Elisabetta Alberti Casellati. Su documentu dd’ant aparitzadu pro istudiare s’impatu chi s’apretu sanitàriu at tentu in Itàlia in sa vida de is pitzocos. S’idea diat èssere cussa de impreare is resurtados pro unu benidore prus sostenibile. In prus pro sa Die mundiale, s’Òrdine natzionale de is psicòlogos at cumbidadu is Comunos italianos a illuminare de colore birde (seberadu pro espressare su sentidu de balia) is prus logos de importu in su merie de su 20 de santandria.
Manuela Ennas
