Aìnturu de sa dibata po ndi bessiri de sa crisi econòmica si fueddat sèmpiri de prus de sharing economy, unu modellu de economia cumpartzida. Mancari no esistat una definitzioni unìvoca po nai ita siat sa sharing economy ndi podeus fueddai comenti de unu modellu econòmicu chi promovit e portat a innantis formas de consumu prus abistu e prus informau, formas chi preferint a torrai a impreai is cosas intamis de ddas comporai noas o chi donant sa possibilidadi de ddas manixai chena de essi meris a marolla. Duncas una forma de economia de su cumpartzimentu, de sa collaboratzioni e de s’agiudu. Custa forma noa de consumu, espressioni de un’acostamentu prus partetzipativu de sa tzitadinàntzia, a cantu parit est aberrendi is jennas a oportunidadis de svilupu e crèscida chi podint lompi a mudai su scenàriu econòmicu mundiali.
Custu fueddu inserrat cussus fenòmenus comenti su baratu, is bancas de su tempus, is monedas virtualis, su scàmbiu de atretzaduras e fintzas de terrenus, su cumpartzimentu e su nolègiu de veturas, de giogus, de domus, de ufìtzius. Duncas su cumpartzimentu est sa risorsa bera de custu sistema econòmicu, e ndi benit de cuntzetos traditzionales comenti su càmbiu pari-pari, sa cuncàmbia, s’agiudu torradu. Su cumpartzimentu acuntessit intra de personas e assòtzius, ma a livellu orizontali, sena chi ddoi siant làcanas intra de chi ponit su dinari, chi produsit chi impitat e chi còmporat. Po custu protzessu serbit unu logu virtuali tecnològicu innui is relatzionis funt digitalis e s’annuddat sa distàntzia geogràfica. Est aici chi is privaus e is siendas pigant parti a sa nàscida de unu beni, de un’aina o de unu servìtziu chi ponint a disponimentu de chinisisiat ndi potzat liai profetu.
Sa pensada de sa sharing economy est funtzionendi beni giai in medas setoris, naraus chi est puru de moda, e sa pregunta chi si benit a conca est si siat diaderus un’arrespusta a sa crisi o siat una manera netzessària po torrai a pensai a sa relata intra de sotziedadi e economia. Ma su problema nascit candu si circat de donai arrègulas prus craras a custu cumpartzimentu. Is arrègulas bècias perou no fait a ddas aplicai a su dinamismu sotziali nou e a bortas ponint trèminis a s’innovatzioni chi oi su mercau dimandat e pretendit sèmpiri de prus. Insaras iant a serbiri puru leis noas o iat a bastai a aplicai is chi teneus giai? Segundu su parri de calicunu sa sharing economy est bera sceti candu su cumpartzimentu de is benis si fait chena de una transatzioni econòmica, invècias àterus pensant chi custu particulari s’iat a podi lassai a una banda e chi no siat aici de importu. Tocat difatis a arrexonai apitzus de su valori, su chi tenint is setoris traditzionalis e su chi podit nasci de setoris nous: pensaus po nai a su tema de s’ospitalidadi, unu servìtziu comenti su chi fait Airbnb, chi est ponendi in dificurtadi su cumpartu de is posadas ma in su matessi tempus est de agiudu po s’economia acapiada a su mundu culturali e artìsticu. Tocat a nai puru chi s’arrenèscia repentina de sa sharing economy tenit unu ligàmini de importu cun s’impreu de is social network , is retzas sotzialis, sèmpiri prus mannu e prus fàtzili cun sa spainadura de internet in mobilidadi.
Duncas custa forma noa de economia, aunida a sa spinta tecnològica, est mudendi puru sa manera de s’atobiai intra de is personas. Ma at a tocai a abetai po biri is arresurtaus, po biri cantu custa cosa at a durai e chi at a arrenesci a donai is arrespustas a is preguntas e is pretesas de una sotziedadi chi mudat de sgihida, e chi at a essi unu modellu puru po s’amministratzioni pùbrica o chi at a acabbai totinduna aici comenti est intrada in sa vida de oi. De seguru s’impestu de su Covid-19 dd’at giai mudau sa bisura ma de custa chistioni nd’eus a chistioni prus a innantis.
Manuela Ennas
