Faeddende de poesia a bolu su pensu meu non podet fàghere a mancu de lòmpere a Pàulu Pillonca, su prus espertu mannu de custa arte e in prus giornalista, professore de lìteras, intelletuale, scritore e amparadore de sa limba sarda. Issu at dedicadu parte de sa vida sua a istudiare sa poesia a bolu, a dda cumprèndere in manera funguda, sighende garas in totu sa Sardigna, intrende in relata cun is cantadores e pustis contende in is libros e in is artìculos suos totu su chi est resèssidu a aunire. A duos annos de cando nos at lassadu si sunt abertas is ghennas de sa Sa Domo de sa Poesia Cantada, unu progetu culturale de importu nàschidu pròpriu de s’imbentu cosa sua efinantziadu dae sa Regione Sardigna e cuncordadu de sa sotziedade Domus de janas de Fabio Pillonca, su fizu de Pàulu, e de sa Comuna de Silanos.
Semus chistionende de unu museu chi est un’archìviu de totu is materiales regortos de Pàulu Pillonca me is annos de chircas in campu: registratziones àudiu o vìdeu, trascritziones de is garas, biografias de is cantadores, puntas de billete e crosidades subra custa traditzione ispantosa. Su museu s’agatat in sa bidda de Silanos, famada pro èssere sa domo de duos intra de is prus cantadores mannos de totu is tempos, Frantziscu Mura e Màriu Masala, chi dd’ant donadu àlchida e grandesa. Sa domo de sa Poesia Cantada, giai comente fiat in su sentidu de Pàulu Pillonca, prus chi unu museu comente is chi semus acostumados a pensare, est unu logu de istùdiu e de connoschèntzia, o mègius, unu logu chi depet èssere biatzu, ca sa poesia a bolu non est un’arte de allogare aintru de una birdriera e tocat a dda fàghere bìvere galu meda sende una forma de cultura chi at semper contadu de su mundu e de su tempus dae ue essit.
Totu custa prenda dd’ant cuncordada in is aposentos de sa Domo museu Aielli, posta a disponimentu dae sa Comuna, pro permìtere a is bisitadores de si mòvere in mesu a totu su connotu, a s’istòria de custa arte e a s’imbentu de is poetas improvisadores. Intrende in relata con totu su chi pertocat is fases de sa gara poetica su bisitadore etotu s’at a intèndere parte de sa narratzione, de is logos e de is fainas chi ddu ghiant in unu percursu didàticu, pensadu, chèrfidu e acumpridu mescamente pro is generatziones noas. Si cumentzat cun sa poesia estemporànea in Sardigna, comente fiat istruturada, cale fiat s’istile e in ue s’est isvilupada. Si sighit cun is protagonistas e is crosidades de custa arte nòdida. A acabbu si lompet a s’archìviu de materiales chi Domus de janas at manigiadu in manera digitale pro batire su bisitadore aintru de custu mundu, fintzas cun tènnicas de simulatzione chi ddi permitint de proare a poetare in unu palcu comente chi esseret in pratza.
Est sa boghe de Pàulu Pillonca chi acumpàngiat su bisitadore a iscobèrrere su mistèriu de s’improvisatzione e comente nde leat s’ànima e su coro de is cantadores pro more de sa muta, chi ddos faghet mitza sacra de otadas e poesia. Sa tarea de sa Domo de sa Poesia Cantada est puru sa de cumbidare is iscolas a bi andare, pro fàghere acostare is minores a custa arte e fàghere nàschere un’atentu nou, mancari ponende in relata custa manera de poetare cun àteras espressiones artìsticas. In àteros logos de su mundu, me is Paisos Bascos pro nàrrere, sa poesia a bolu est un’arte famada chi prenat is istàdios e alluit is disafios tra giòvanos, gràtzias puru a un’amparu de sa limba de minoria chi in Sardigna no est ancora lòmpidu a custos resurtados. Silanos giai de su mese de martzu coladu fiat aparitzende pro acollire is bisitadores ma cun s’epidemia de Covid-19 at dèpidu crastinare s’incingiadura ufitziale. Immoe faghet a ddoe andare cun aparaguladura e duncas est mègius a si pònnere de acòrdiu cun tempus.
In su mentres su museu faghet a ddu bisitare pro mèdiu de unu giassu internet (sighende custu ligàmine https://www.sapoesiacantada.it/ ) chi mustrat sa bellesa de custu progetu cun sa possibilidade de bìdere una parte de s’archìviu cun is garas, is règulas, is contos de is poetas e àteros materiales de repertòriu. Pàulu Pillonca at sighidu is arrastos de sa poesia a bolu in totue e immoe gràtzias a sa Domo de sa Poesia Cantada nos nde podimus gosare cun s’ispera de agiudare custa arte a sighire a bìvere e contare ancora, e pro tempus meda, de nois e de sa Sardigna intrea.
Manuela Ennas
