In custas dies su Ministeru de s’Istrutzione Pùblica at publicadu s’ordinàntzia e is lìnias ghia po s’avaloramentu periòdicu e finale de is aprendimentos in s’iscola primària, chi de ocannu no at a èssere prus espressadu in votos numèricos, ma cun giudìtzios descritivos. Ma chi aiat imbentadu su sistema de is votos numèricos?
S’onore de custu imbentu tocat a is òmines de sa rivolutzione frantzesa, mescamente a is giacobinos e a Napoleone Bonaparte. Is rivolutzionàrios, una borta a su guvernu, fiant torrados a su mollu de is collègios de is gesuitas pro organizare su sistema de is iscolas segundàrias frantzesas, ismentighende·si de s’opositzione insoru a is discìpulos de Santu Ignazio de Loyola. Posca, Napoleone, de imperadore, aiat detzìdidu pro su votu in s’iscala de 0 a 20 e gasi su chi fiat simbòlicu pro is gesuitas benit a èssere unu nùmeru petzi.
Luego etotu àteros paisos aiant seberadu s’impreu de su votu in logu de su sìmbulu sena de si pònnere mai dudas subra sa valèntzia istitutzionale, culturale e educativa de custu “imbentu”. Nemancu sa docimologia, sa “scièntzia de is esàmenes”, nàschida in Frantza in is primos annos de su Noighentos, s’est mai pregontada pro ite s’avaloramentu depat èssere una forma de mesuratzione. Difatis ancora oe sa sotziedade est resonende pro cumprèndere si s’avaloramentu diat pòdere èssere carchi cosa de diferente, e de prus dillindadu, chi no una medidura simple. Sa dibata subra su votu est aberta e no isceti po cantu pertocat s’iscola primària.
Is sustenidores de su “eja” si basant subra bator argumentos e bator paràulas crae chi incumentzant totus cun sa lìtera M. Afirmant chi is votos in detzimales sunt una mesura simple e crara de is aprendimentos; ativant sa cumpetitzione tìpica de is lògicas de mercadu; rapresentant un’acumpentzu giustu de su mereschimentu; donant unu mòtivu a is istudiantes pro fàghere menzus.
Is contràrios a su votu in nùmeru denùntziant invècias una cunfusione tra avaloramentu formativu generali e avaloramentu de un’esàmene o de una prova; sa smengua de s’avaloramentu a misuratzione; sa tzensura de aspetos de su protzessu de abbalorinzu chi arribant a ddu semplificare in fòrmulas nèutras e impartziales.
In prus su votu numèricu assignat balore solu a su resurtadu de su mamentu cajonende ànsia e neghende su rolu de sa faddina in s’esperièntzua de su connoschimentu; faghet una classìfica de is istudiantes e ddos ispinghet a cumpètere in manera pagu profetosa.
Cajonat puru fatores de isfaghimentu in sa classe ca ispinghet a istrategias comente su copiare, su mancare, su leare a befa is cumpàngios e non promovet movitivas fungudas.
Ddoe sunt puru is chi narant chi su problema de s’avaloramentu no est tantu su giare unu votu, cantu su dd’analizare, cumprèndere ite ddoe at a palas, comente su dischente bi siat arribadu, ite at fatu s’iscola pro ddu giùghere in cue, cale possibilidade tenet de megiorare e cale perìgulu esistat chi torret in dae segus.
(Primu parte. Sighit.)
Manuela Ennas
