Cumentzant oi, su 26 de cabudanni, is fainas de (H)Open Week, sa cida dedicada a prevenni is maladias a su coru cuncordada, po su de tres annus de sighida, de sa Fundatzioni Onda. Duncas, po tzelebrai sa Dì Mundiali de su coru, chi est su 29 de custu mesi, funt giai 140 is ispidalis chi in totu Itàlia pigant parti a custu programma e chi ant a essi a disponimentu fintzas a su duus de mesi de ladàmini, po consulèntzias a su telèfonu o in presèntzia e bìsitas a is malàdius. Promòviri s’informatzioni, sa preventzioni e sa diàgnosi cabudraxa de is maladias a su coru, pruschetotu s’aneurisma a s’aorta, s’antecoru e is maladias a is vàrvulas cardìacas, funt is tareas de (H)Open Week sendi chi is maladias de su coru, a dolu mannu, funt sa prus càusa manna de morti a livellu mundiali. In Itàlia funt responsàbilis de su 35.8% de totu is mortis: 32.5% in is òminis e 38.8% in is fèminas. Is fèminas bortas meda no sciint chi currint perìgulus prus mannus cunfonta a is òminis e no est berus, comenti seus acostumaus a crei, chi custas maladias ddas ferrint prus pagu. Est berus invècias chi is maladias a su coru me is fèminas arribant prus a tardu, fintzas dexi annus prus a innantis cunfronta a is òminis, ca fintzas a s’arrea nci funt is ormonis (pruschetotu estrogenus) chi ddas amparant. Ma a pustis ndi sunfrint prus e peus puru de is òminis e a fai una diàgnosi, ca su cuadru clìnicu arresurtat pagu craru, a bortas est prus difìtzili.
Tocat a nai chi sa preventzioni, unu stili de vida amodau e una diàgnosi cabudraxa podint essi de profetu, pruschetotu po chi tenit fatoris de arriscu comenti su tenni abus chi nd’ant sunfriu, su essi giai innantis cun is annus, su tenni sa pressioni arta, is valoris de colesterolu artus, su tenni sa diabeta, su pipai, su pesai prus de su tanti, su abarrai tropu firmus.
“Custa faina tenit pruschetotu unu valori sotziali – at nau Francesca Merzagora, sa presidenti de sa Fundatzioni Onda – ca donat atentu a sa preventzioni e bolit favoressi sa diàgnosi cabudraxa, donendi fintzas cussus servìtzius chi sa majoria de is bortas tocat a abetai po tempus e tempus”. Torrendi a cantu fiaus narendi prima, at nau “Tocat a fai cumprendi sèmpiri mellus chi no est po nudda berus chi is maladias a su coru ferrint mescamenti is òminis, e is fèminas sighint a no tenni cuscièntzia de cantu custas patologias siant unu perìgulu po issas”. Totu is ispidalis chi pigant parti a is fainas de (H) Open Week ant a traballai puru po su chi pertocat sa comunicatzioni cun cartellus informativus, vìdeus, intervistas a dotoris spertus in àmbitu cardiològicu, novas e ìndicus cumpartzius me is canalis de is retzas sotzialis de sa Fundatzioni, cun s’idei de fai acostai sèmpiri de prus s’ispidali a sa genti e annuddai cuddas distàntzias chi no agiudant aìnturu de una cultura de preventzioni. Fundatzioni Onda est de su 2005 chi at pesau una retza po sa cura e sa diàgnosi de is patologias de is fèminas; una retza assenta de prus de 340 ispidalis in totu is regionis italianas, promovendi puru aìnturu de is progetus un’acostamentu “de gèneri” in sa definitzioni e in sa programmatzioni stratègica de is servìtzius de assistèntzia clìnica, de fundamentu po afiantzai su deretu a sa saludi no sceti de is fèminas ma de is òminis puru.
In mesu a is 140 ispidalis chi ant aberri is gennas de is servìtzius insoru de cardiologia in custa cida e chi podeus arreconnosci fintzas de unu piessignu a colori de arrosa, tres s’agatant in Sardìnnia e funt:
ARNAS G. Brotzu – Ispidali San Michele
ASL Campidanu de Mesu – Ispidali Nosta Sennora de Bonària de Santu ‘Èngiu
Azienda Universitària de Casteddu – Presìdiu Ospedalieru Duilio Casula.
Po chi ndi bolit sciri de prus, po connosci calis servìtzius donat donniunu de is ispidalis, oràrius e aparaguladuras, fait a sighiri custu ligàmini in su giassu internet de sa Fundatzioni https://iniziative.bollinirosa.it/
Manuela Ennas
