Custa chida, su 24 de santandria, totu su mundu at ammentadu a un’artista mannu de a veras, chi nos at lassadu in su 1991, mancari pàrgiat eris. Un’artista chi sighit a bìvere gràtzias a s’amore de is amantiosos suos, un’artista chi de seguru at lassadu unu sinnu de importu in su mundu de sa mùsica intrende in s’Olimpo de is prus mannos. Deo mi dd’ammento bene sa die de sa dispidida sua. Fia in su litzeu e totu su mundu si fiat firmadu, totu su mundu si fiat firmadu a prànghere pro issu. Issu no est petzi unu cantante, issu est su sìmbulu de generatziones intreas, issu est sa boghe prus nodida e prus poderosa de su rock. De issu abarrant cantzones medas ma mescamente un’istòria ùnica. Ando a dd’adobiare a Montreux, in Isvìtzera, ue at bìvidu is ùrtimos annos de sa vida sua, chirchende cudda paghe chi de annos andaiat disigiende in totue. Non tenet bisòngiu de presentadas medas, mancari su personàgiu suo sigat a nos ispantare e siat ancora imboligadu in su mistèriu. Ais a àere cumpresu chi so faeddende de Freddie Mercury.
Salude Freddie, gràtzias prò m’àere chèrfidu adobiare.
Gràtzias a tie. Gei mi faghet praghere a torrare in custu mundu.
Mancari totus nois ti connoscamus bene, nos cheres nàrrere chie est Freddie Mercury?
Pro primu cosa mi naro Farrokh Bulsara, custu est su nùmene meu. So nàschidu in su 1946, in Zanzibar, chi a s’època fiat unu protetoradu inglesu. Babbu e mamma beniant de s’Ìndia Otzidentale ma in cussu tempus s’agataiant in Àfrica pro su traballu de babbu, chi teniat s’incàrrigu de cascieri de sa Segreteria de Istadu pro is Colònias. In custa ìsula ispantosa apo coladu sa pitzinnia paris cun sorre mea Kashmira.
E s’iscola?
Dd’apo frecuentada pruschetotu in Ìndia, ca bi semus torrados fintzas a cando tenia 18 annos. A 8 annos frecuentaia un’iscola inglesa a Panchgani, acanta de Mumbai. Est in cue chi is cumpàngios meos ant cumentzadu a mi mutire Freddie. Is mastros naraiant chi fia bonu meda a pintare, in s’isport e in sa mùsica. Difatis m’aiant cussigiadu de sighire letziones de mùsica e est gasi chi apo imparadu a sonare su pianoforte, intrende fintzas in su coro de s’iscola. Posca semus torrados a Zanzibar, ma a pustis de sa rivolutzione de su paisu, sa famìlia si nche dèpida andare e semus lòmpidos in Inghilterra, a Feltham.
Tando as sighidu a istudiare in cue?
Emmo, in su Politecnicu de Isleworth, apo istudiadu arte. E traballaia puru, in s’aeroportu de Heathrow acanta de domo. Non fia ancora a intro de sa chistione mùsica e aia cuncordadu fintzas una lìnia mea de moda in cussos annos. E apo traballadu fintzas comente a giornalista. A s’Ealing Arte College però apo connotu a Tim Staffel, de is Smile: gràtzias a issu apo connotu a Brian May e Roger Taylor. In pare a issos apo pesadu sa truma de is Queen.
Pro ite custu nùmene? Comente ti fiat bènnidu a conca?
Tando deo apo semper tentu in consìderu su podèriu de sa comunicatzione, comunicare est un’arte funguda. Queen est unu nùmene curtzu, simple e batsante fàtzile de ammentare e espressat su chi totus cherimus, a èssere maestosos e donos, a s’intèndere mannos. Queen no est petzi “Reina” ma unu nùmene chi est comente a sprigu de su naturale nostru, foras dae is òbrigos, dae is règulas, ma elegante, ammajadore, identitàriu fintzas. Est una manera de èssere, bi podet càpere totu a intro. Su marcu puru dd’apu imbentadu deo ponende in pare unos cantos sìmbolos de s’istòria nostra.
Tue ses semper istadu originale e stravanadu meda
Gasi narant, e forsis unu pagu est berus. Deo apo semper chircadu un’istile meu, a ite serbit a istròchere a is àteros? De seguru in is cantzones meas ddoe apo semper postu sa gana de mesturare istiles diferentes, de fàghere isperimentos. S’arte no est petzi in mùsica, nde benit dae su tzìnema, dae su teatru, de sa letura, e deo agataia ispantosa sa possibilidade de fùndere totus custos elementos paris cun gèneres musicales diferentes, pro dare vida a calicuna cosa noa. Asinuncas semus petzi sa còpia fata male de cosas giai bidas.
In custu non creo chi tue apas mai delùdidu is amantiosos tuos
Speramus. Càstia pro mene sa relata cun is amantiosos est istada sa cosa prus de importu pro sa vida mea. Issos fiant sa passione mea. Deo apo tentu sa sorte manna de agatare su caminu meu in sa vida e de ddu pòdere percùrrere, unu caminu chi m’at giutu deretu a sa mùsica. Est nàschidu un’amore gasi mannu chi non podia fàghere de mancu de ddu torrare a su pùblicu, de ddu cumpartzire e espressare·in ogni forma possìbile. Sa mùsica pro mene est una forma de arte cumpleta petzi cando movende dae mene est capassa de arribbare a àteros, cando dae su coro meu est capassa de tocare su de milliones de personas. Sa mùsica at mudadu sa timidesa mea in fortza, in alentu. Apo semper chircadu de fàghere ispetàculu chi esseret una forma de devotzione pro su pùblicu cun sa tarea de fàghere ispassiare e dilliriare totu sa gente chi fiat in cue pro nois.
Nos as lassadu pro neghe de una maladia e non dd’as tentu cuadu, antzis…
Fintzas a como amus faeddadu de sa sorte bona chi apo tentu in sa vida mea , ma ais a ischire bene comente sa maladia mi ndi dd’apat leada in pagu tempus. Sa timoria de sa morte at cuadu su prègiu de sa vida. Oe m’agato inoghe fintzas pro ammentare a is giòvanos e non petzi a issos, chi s’AIDS esistit ancora. Immoe est una sìndrome chi faghet a curare cun meighinas, ma non si sanat. Pro custu tocat a sighire a pònnere atentu a su virus HIV, su chi m’at fatu mòrrere ancora giòvanu, pro chi non siat issu a bìnchere a nde leare totu is possibilidades chi sa vida donat.
Tando gràtzias pro custas paràulas, chi siant de agiudu pro totu is giòvanos.
Gràtzias a tie e gràtzias a chi sighit a ascurtare sa mùsica mea.
Manuela Ennas
