Sende chi in custa ùrtima chida in medas ant chistionadu e iscritu de sa relata intre de fèminas e polìtica, o fortzis imbetzes non dd’amus resonadu a manera bastante , m’est bènnida a mente una fèmina chi est un’icona de custa relata. Issa est renèssida a scrìere una pàgina de importu in s’istòria de su paisu suo, giughende giambamentos mannos chi ancora oe tenent de nàrrere in contu de economia e traballu. “Sa sotziedade no esistet, esistent petzi is indivìduos, òmines e fèminas e s’unione insoro, sa de un’òmine e de una fèmina chi formant sa famìlia”. Custa est una de is fràsia prus connotas chi at naradu, fràsia chi oe diat pesare polèmicas e avolotu, ma chi a is tempos suos at inditadu una lìnia polìtica crara chi dd’at batidu sa nomea de “dama de ferru”. Est sa primu fèmina a èssere Primu Ministru de su Regnu Unidu, est su Primu Ministru chi at bintu tres eletziones de sighida (1979, 1983,1987) e est istada sa primu a donare una saidada liberale a s’Europa, in su matessi tempus chi Ronald Reagan dda fiat donende a s’Amèrica. M’est isetende acanta de Downing Street, su logu chi dd’at fata famada in totu su mundu. Est pròpiu issa, Margaret Thatcher.
Salude istimada, comente andamus?
Salude a tie, càstia semper treulada cun custa polìtica. Semper impensamentada pro su pòpulu meu.
A dda sighit ancora?
Ello, semper. Non nde potzo fàghere de mancu. Est chi oramai non so prus de agiudu.
Però s’esèmpiu bostru sighit a donare ìndicos a su mundu de sa polìtica…
Mancu male, asumancu cussu…
A nde tent gana de mi contare unu pagu de vostè?
Emmo…Duncas deo so nàschida in su 1925, su trèighi de santugaine, so fìgia de unu droghiere, ddi naraiant Alfred Roberts, issu, comente si narat oe, si fiat fatu totu de sei, e fiat fintzas impinnadu in is fainas polìticas locales comente a cussigeri munitzipale e sìndigu de Grantham. Mamma mea, Beatrice, imbetzes fiat una mastra de pannu. Issos fiant de religione protestante metodista, e custu at tentu unu sentidu de importu in totu s’annestru meu, in sa vida mea. Apo frecuentadu is iscolas elementares a Kesteven e is iscolas superiores a Grantham. Posca apo bintu una bursa de istùdiu pro su SomerviIle College in Oxford ue apo pigadu sa làurea in iscièntzias naturales e chìmica. Tue pensa chi apo tentu Dorothy Hodgkin comente a tutor, una pioniera de sa cristallografia a rajos X chi aiat bintu su prèmiu Nobel in su 1964.
Però at pèrdidu interessu pro sa chìmica luego etotu?
Ca sa passione mea fiat sa polìtica. Naramus chi is argumentos sotziales e polìticos ddos apo semper tentos a coro. Sa polìtica cunservadora fiat semper istada una caraterìstica de fundamentu in domo mea; ca babbu, comente fia narende, pro cussos rolos a Grantham, faeddaiat meda de is problemas de sa comunidade. E a bellu a belllu mi nche so ghetada deo puru a intro de custu mundu. Giai in su mentres de is istùdios m’aiant elègida presidente de sa Student Cunservativas Association de s’Universidade de Oxford e gasi aia inghitzadu a adobiare medas polìticos, faghende·mì connòschere a is ghias de su partidu. In su 1950 mi so candidada, so istada sa fèmina prus giòvana a èssere candidada de su Paisu, e mancari non sia renèssida a bìnchere, cussa esperièntzia m’est serbida meda.
E pustis?
In contu de esperièntzia meda ddu depo a Dartford, unu collègiu eletorale, formadu pruschetotu dae sa classe operaja, chi aiat sufridu is fartas de su tempus a pustis de sa gherra. In cue apo imparadu meda in contu de regulamentu istatale, de impostas, de deretos.
A Dartford at fintzas connotu a su maridu?
Emmo, dd’apo adobiadu in cue. Denis Thatcher, un’òmine de afares chi portaiat a dae in antis s’azienda de famìlia prima de devènnere dirigente de s’indùstria petrolìfera. Nos semus cojuados in su 1951 e in su 1953 amus tentu duos fìgios copiolos, Mark e Carol. In cussos annos, a pustis de unu perìodu de chircas in su setore chìmicu, aia detzìdidu de mi torrare a pònnere a istudiare, giurisprudèntzia custa borta, e mi so formada comente a abogadu, ispetzializende·mì in fiscalidade. E apo sighidu cussa àndala. M’ant elègida a su Parlamentu in su 1959 comente a membru pro Finchley, una tzircuscritzione in susu de Londra, chi apo sighidu a rapresentare finas a cando non m’ant numenada membru de sa Càmera de is Lord, comente a Baronessa Thatcher in su 1992.
Cale est istadu su mamentu prus de importu de custa carriera?
Bae a dd’ischire. Deo m’ammento cun praghere cando is cunservadores fiant torrados in càrriga in su 1970, suta de sa ghia de Edward Heath, e deo aia lòmpidu su gradu de Segretària a s’Annestru.
Sunt istados difìtziles cuddos annos però
Naramus chi eja. Is primos annos Setanta sunt istados cussos in ue su radicalismu istudentescu at lòmpidu su gradu prus artu. Fintzas su mundu de s’imprenta m’at mòvidu un’opositzione forte, fintzas infamadora. Su sentidu in contu de educatzione pariat cara a manca, e sa bisione mea cunservadora fiat de istorbu. Ma nde so essida afortiada. Difatis, a pustis de su guvernu Heath e cando su partidu aiat pèrdidu una segunda eletzione generale in santugaine de su 1974, apo detzìdidu de cùrrere contra a Heath pro pigare su comandu. Cun ispantu mannu, mescamente su meu, in su freàrgiu de su 1975, dd’apo acabbada a bìnchere a su primu iscrutìniu, e a su segundu a manera definitiva, nointames una bella pariga de collegas òmines m’aerent isfidada.
Unu bellu resurtadu duncas. E naramus chi totu su chi at fatu vostè est istòria. E duncas ite podimus nàrrere de sa relata intre de fèminas e polìtica?
Una borta, in unu discursu chi apo tentu in su 1981 apo naradu custa cosa e nde so ancora cumbinta. Una fèmina chi cumprendet comente fàghere afrontare is problemas de una domo est a curtzu de cumprèndere comente afrontare is problemas de unu paisu. In polìtica, chi si cheret comunicare calicuna cosa bisòngiat de pedire a is òmines ma chi si cheret lòmpere a unu resurtadu cuncretu bisòngiat de pedire a is fèminas, custu apo naradu. E custu torro a repìtere.
Tando ddi torro gràtzias e a nos torrare a bìdere luego
Gràtzias a tie e a totu is chi si cherent pònnere a disponimentu de una polìtica berdadera.Comente naro deo “non si lompet mai a nudda sena fàghere unu pagu de treulu”.
Manuela Ennas
