Dae pagu fia chistionende cun un’amiga de s’importu de su tzìnema pro is pitzinnos e fiamus
ammentende·sì de cando ddoe semus andadas sa primu borta. Deo mi nde regordo bene mancari essere una pitzinnedda de chimbe annos ca cuddos sentidos non creo demi ddos pòdere ismentigare. E est gasi chi m’est bènnida a mente s’idea pro s’intervista de custa chida e tando apo fatu in manera de adobiare sa protagonista de sa primu pellìcula chi apo bidu. Una protagonista chi amat su mundu naturale, is animales e sa gente,tenet una gana bella de bìvere chi amus a nàrrere cuntagiosa. Custa pitzinna est unu modellu bonu pro totus. Est giusta, de bonucoro, cheret fàghere de su mundu unu logu mègius. Dae minoredda biviat in una bidda in Isvìtzera, posca dd’ est tocadu a istare in is Alpes, dd’ant disterrada a marolla in sa tzitade de
Francoforte ma gràtzias a s’altivesa sua est renèssida a torrare a domo de su giaju suo subra in is Alpes. Est pròpiu inoghe chi nos depimus bìdere. Chi renesso a dda sighire ca est currende cun is crabitos suos istimados. Ais a àere cumpresu chi so chistionende de Heidi.
Salude Heidi, abeta! Non ti sigo si ti pigat a cùrrere aici…
Salude! Ajò, acosta, ca calaus dae monte romulende.
Ello, petzi cussu mi mancat! Acosta tue ca nos setzimus a chistionare unu pagu.
A mie non mi praghet a abarrare firma. A podimus faeddare passillende asumancu?
Emmo, a mi ddos fàghere connòschere is amigos tuos?
Mi’, totu is animales meos, castia·ddos. A ti praghent?
Deo so peus de tue, si esseret pro mene dia bìvere inoghe in pare a tue.
De a veras? Tando podes dormire cun mie, nos corcamus in sa palla, cara a sa luna…Lasso sa ventana pagu pagu scarangiada, gasi podimus intèndere su nuscu de sa note.
Ite bellu! Gana nde tenes de mi contare calchi cosa?
Duncas, duncas… Deo so unu pitzinna e mi narant Heidi, so alligra de naturale e isto cun giaju meu in is montes de s’Isvìtzera. Bivo paris cun issu ca mamma e babbu sunt mortos… Tèngio un’amigu chi ddi narant Peter e in pare nos praghet a giogare e a pàschere is cabras. Incapitat de chertare puru eh, ma torramus semper a fàghere sa paghe.
Tue ses unu personàgiu famadu meda, dd’ischis?
Mi ddu narant semper! Ma creo chi pro custu tocat a torrare gràtzias a chie m’at imbentadu. Ca deo so nàschida a intro de is pàginas de unu libru.
Sighi a mi contare.
Sissi, deo fia sa protagonista de unu romanzu iscritu dae Johanna Spyri in su 1880, e bivia intre de s’Isvìtzera e de sa Germània a s’acabbu de s’Otighentos. Partende dae custu romanzu àteros ant cuncordadu pellìculas e una sèrie animada chi at tentu una grandu renèssida. In Itàlia so arribbada pro sa primu borta in su 1978. S’istòria mea ti dda fia giai contende e depo annànghere chi meda de sa vida mea est acapiada a tzia mea, Dete.
T’aiant donadu in afidu a issa cando sunt mortos babbu e mamma berus?
Emmo! Però issa aiat agatadu de traballare in una famìlia de Francoforte, e non podende·mì portare cun issa, aiat detzìdidu de mi lassare cun giaju de parte de babbu. Issu fiat un’òmine tropu bravu, chi biviat assoladu in una domu pitichedda subra de unu monte.
A custu sèberu de tzia tua dd’aiant criticadu in medas?
Sissi, totu sa gente cando tzia Dete fiat pighende custa detzisione, ddi naraiat chi fiat un’isbàlliu. “Ite totu diat pòdere incapitare a una pitzinna cun unu betzu aici arrevèsciu?”…Ddi naraiant aici. Tue pensa chi a issu in pàisu ddu mutiant “ursu betzu”, ca teniat unu naturale serradu. Ma cun mie s’est semper mustradu pro cussu chi est, unu mannoi premurosu e corosu,e deo ddi ponia semper in mente eh. Cun issu apo coladu is prus annos nodidos de sa vida mea, imparende a ghiare is cabras, a mùrghere, a fàghere su casu, a connòschere is nùmenes de is frores e de is erbas. E pruschetotu a bìvere lìbera.
E a lèghere a iscrìere t’aiat imparadu?
Ehhh, cussu nono! Pro cussu chi tzia Dete est torrada a mi nde pigare pro mi giùghere in pare a issa a Francoforte, pro mi dare un’annestru mègius. M’at obrigada a lassare is Alpes, a mi nch’istesare dae su mannoi, dae Peter, dae Frocudenie…
Però a Francoforte as connotu a Clara?
In ie m’aiannt acasagiada in domo de is Sesemann pro fàghere cumpangia a Clara, una pitzinna obrigada a istare subra de una cadrea a rodeddas sende malàida de poliomielite. Nos aiant afidadas a s’annestru de maistra Rottenmeier, una fèmina sèvera meda e semper incillida. Deo de seguru non ddi praghiat e brigaìamus semper. Deo cun Clara m’agataia bene meda, ma fia semper trista, e in disìgiu de torrare a is montes meos. Mi fia lassende andare, non bolia prus mandigare, non tenia prus gana de giogare e tando pro su bene meu, su mèigu de famìlia aiat cussìgiadu de mi nche torrare monte.
E Clara comente dd’aiat pigada?
Clara nche fiat abarrada male, però nos semus fatas una prumissa e issa difatis est bènnida a m’agatare in su mese de làmpadas.
E ite est acontèssidu?
Nos semus ispassiadas meda…Però Peter, intendende·sì postu a banda, at fatu rùere sa cadrea de Clara in giosso dae su monte. Est istada una cosa lègia meda però est fintzas serbida a ispìnghere Clara a camminare a sola. Podes cumprèndere sa cuntentesa nostra!
E ddu creo. Ascurta Heidi, custa palla est cumentzende a mi fàghere scrafìngiu. Ite nde naras de nos pesare?
Emmo, andamus a bufare un pagu de late, ti mustro comente si faghet a mùrghere, e posca nos papamus una fita de pane cun casu e posca essimus cun is crabitos…
E posca nos firmamus chi so giai istraca a bi pensare…
Ahahah
Manuela Ennas
