Oe pro sa rubrica Lapis so andende a adobiare a una fèmina chi est istada una de is prus cantadoras mannas de ogni tempus. Frantzesa e acapiada a su gènere realista teniat una boghe nodida comente pagas àteras. Su nòmine suo nde lompet pròpiu de su nomìngiu chi dd’aiant postu, e non pro nudda cheret nàrrere “cruculeu”. Una boghe capassa de interpretare sa mùsica in maneras diferentes e semper noas, intreghende emotziones e tochende su coro. Una bella pariga de is cantzones suas sunt intre de is prus bellas de s’ùrtimu sèculu e no ant a passare mai de moda. Custa borta non mi chèrgio istentare faghende medas furriotos cun is paràulas. Est arribende canta-canta, sa boghe est un’ammaju, est elegante comente semper, cun unu risitu durche in faci. Bos naro in deretura chi so faeddende de Édith Piaf.
Salude Édith, comente andamus?
Si canto andat totu bene. Sa mùsica est cantu de prus bellu m’apat donadu sa vida.
E comente est istada custa vida?
No est istada gasi simple. No est chi su èssere famada bògiat nàrrere a èssere assortada a marolla. Deo so nàschida in una famìlia de orìgines ùmiles meda: babbu meu, ddi naraiant Louis Alphonse, fiat unu giogante, imbetzes mama mea, a issa ddi naraiant Anita Maillard, cantaiat in giru, in is rugas. Tue pensa chi issa m’at tentu pròpiu in una ruga, dd’aiat agiudada unu politziotu a mi fàghere nàschere. Petzi a pustis nos aiant batidu in spidale…
Duncas treulada giai de insaras… E is annos de sa pitzinnia?
Sa cuntentesa pro mene est durada mesu pagu, leugo etotu pro mama e babbu fiant torrados is problemas e is dificurtades. Tando aiant seberadu de m’afidare a ajaja mea de parte de mama, chi ddi naraiant Aïcha. Issa fiat capassa de ammesedare sa pùlighe e naramus sa beridade fiat unu pagu machillota. Tue pensa chi mi donaiat a bufare binu, naraiat chi afòrtiat…Ma cando ddu fiat bènnidu a ischire babbu meu si fiat inchietadu meda e mi nd’aiat leadu. E tando m’aiat afidadu a s’àtera ajaja. Ma no est chi siat andada mègius meda…
E cando ti ses fata prus matuca?
Babbu meu aiat inghitzadu e mi portare paris cun issu in giru, pro cantare in su mentres chi issu faghiat is ispetàculos suos. E sa gente si firmaiat pro m’ascurtare e abarraiat ammajada de sa boghe mea. A bellu abellu aiant cumentzadu a mi cumbidare pro cantare in àteros logos, fintzas in calchi caserma de sordados.
Sa vida tua cando est chi est mudada?
Tenia 20 annos…Aiait pèrdidu de pagu a fìgia mea. Unu dolore mannu chi mi so portada a intro pro semper. Dd’aia tenta a 17 annos, ma bivende cun mene in giru, in sa ruga, si fiat ismalaidada. Non so stètia capassa de ddi donare una vida comente si spetat…Torrende a sa pregunta tua…Tenia 20 annos e mi fia atrivida a fàghere un’auditzione a su “Le Gerny’s”, unu cabaret acanta a is Champs Elysées, e in cue m’aiat iscobertu Louis Leplée, un’impresàriu chi traballait in cussu mundu. E gasi in su 1935, cun su nomìngiu Sa Môme Piaf chi aiat seberadu issu, , apo cumentzadu custa carriera. E apo lòmpidu una renèssida gasi manna chi deo etotu non bi creia. Totus mi cheriant ascurtare e connòschere, gente famada puru. Un’annu a pustis aia firmadu unu cuntratu cun sa domo discogràfica Polydor e fiat essidu su primu discu meu “Les Mômes de la cloche” cun su nòmine de Èdith Piaf.
Tue as tentu òmines medas, as chircadu s’amore in totue. Ma agatadu dd’as?
Agatadu non creo…Però est berus chi dd’apo chircadu meda, fintzas tropu. Apo tentu òmines de ogni genia ma fortzis unu pro mene no esistit, de a veras. Sa fama puru s’est posta in mesu a custos amores. A bortas pro neghe de sa fama apo lassadu òmines chi pensaia de amare , o de pòdere amare. Una borta eja chi mi so amorada meda… De Marcel Cerdan un’òmine chi fiat giai cojuadu e babbu de tres fìgios. Issu fiat unu pugilista e a dolu mannu istaìamus a tesu s’unu de s’àteru. No n t’isco nàrrere cantas lìteras de amore nos semus iscritos.
Ma cussu amore puru no est istadu assortadu…
Nossi..Pro nos pòdere adobiare dd’aia cumbintu a pigare un’aparèchiu imbetzes de sa nave ca fiat tropu manna sa gana de nos bìdere. Ma Marcel no est mai lòmpidu, ca s’aparèchiu s’est ispantumadu subra de is ìsulas Azzorre…Una tragèdia de is prus lègias chi apo bidu in sa vida mea. A pustis de annos mi so fintzas cojuada cun un’àteru òmine, su cumposidore Jacques Pills. Ma est durada pagu, petzi bator annos…Ti dd’apo naradu chi no esistit un’òmine pro mene…
Calicunu narat chi as pigadu tropu meighinas po totus custos dolores chi sunt acontèssidos in sa vida tua
Is meighinas sunt aici, sunt una trampa…Ti donant s’idei de ti sanare, ma ti sanant de una cosa e faghent dannu a un’àtera…Deo custu dd’apo cumpresu cando fiat giai tropu tardu. Mi so lassada bìnchere de is meighinas e de cussu male chi ti nch’ingurtit…
Epuru una de is cantzones tuas, intre de is prus famadas, est naramus un’innu a bìvere sa vida in manera posìtiva…
Is paràulas de cussa cantzone ddas apo iscritas in su 1945. A cumentzu su tìtulu fiat “Les choses en rose”. Posca fiat istadu su pianista Louiguy a trasformare in mùsica cussos faeddos, e a ddi mudare su tìtulu in “La vie en rose” est a nàrrere sa vida a colore de rosa, una vida de bìdere comente fias narende tue in manera positiva, comente mègius podimus.E deo custu sentidu dd’apo semper tentu, mancari totu su chi m’est incapitadu. Cussa cantzone at tentu una renèssida gasi manna chi in is annos dd’ant torrada a interpretare artistas de ogni genia, donende unas cantas versiones de custa vida a colore de rosa…
Tando ti torro gràtzias. Si tenes gana de mi dda cantare, ti potzo acumpangiare deo a su pianoforte…
E pro ite nono?
…Quand il me prend dans ses bras
Il me parle tout bas,
Je vois la vie en rose…
Manuela Ennas
