Sa Lis, est a anai sa Lìngua italiana de is sinnus est intrada in su mundu de sa rivolutzioni tecnològica gràtzias a un’assistenti virtuali capassu de cumpredi is emotzionis e duncas de intrai in rèlata cun is chi tenint abbisòngiu de agiudu. Su Stadu Italianu, su 19 de maju de su 2021, cun una Lei po dda promovi e amparai, aiat arreconnotu ufitzialmenti sa Lìngua de is sinnus, impreada de prus de 40.000 personas chi no intendint, de millenas de personas chi dd’impreant po arrexonis de traballu o personalis e personas cun dificurtadis de linguàgiu chi dd’impreant po comunicai cun is àterus. De su 17 de gennàrgiu de ocannu sa Lis podit aciungi un’arresurtau de primori a sa stòria sua, cun s’imbentu de su primu òmini virtuali capassu de comunicai cun custa lìngua, gràtzias a s’intelligèntzia artifitziali chi est donendi a s’annoadura sa manera de s’acurtziai sèmpiri de prus a is sentidus de s’òmini. In sa presentada ufitziali in Milanu, is imbentoris ant ammostau in un’ischermu digitali un’òmini chi s’acostat a sa buca sa manu serrada a strintu, comenti faendi unu pugnu, pustis ingruxat is manus cun duus didus artziaus. Est sa manera sua de saludai. E dd’arrespundit una fèmina, totu bistida de nieddu: “Calicuna cosa ti serbit?” narat cun ingestus de is manus . S’arrexonada chi sighit est totu in Lis, ma unu de is duus protagonistas de sa chistionada, sa fèmina, no est unu cristianu , ma una persona virtuali chi ddi narant Algho, sa primu cuncordada in Itàlia capassa de cumprendi e sciri manixai is sinnus de sa Lis.
A palas de sa faina de s’assistenti virtuali chi parit lòmpiu de su tempus benidori ddoi at “QuestIT”, una cumpangia de circa nàscia e isvilupada in s’Universidadi de Siena, chi po custu progetu at traballau impari a su Santa Chiara Fab Lab de s’Ateneu toscanu e cun su Cunsillu Natzionali de is Circas. Ernesto De Iorio, amministradori delegau de QuestIT, contendi de su progetu at nau: “Po annoai su tempus de oi serbit a ammanniai su mundu de sa circa e, mescamenti, serbit agatai is tecnologias giustas. Po custa arrexoni eus bòfiu impitai is capacidadis de s’intelligèntzia artifitziali po fabricai un’avatar, est a nai un’arrapresentaztioni gràfica digitali de ùrtima generatzioni chi connòsciit a primori sa Lìngua italiana de is sinnus. Gràtzias a custu avatar, andaus a afortiai sa ‘digital accessibility’ donendi s’oportunidadi a is tzitadinus surdus de otenni in manera autònoma informatzionis e servìtzius ofertus de entis e realidads de su territòriu comenti a sa Pùblica Amministratzioni, a is Aziendas sanitàrias, e a is bancas puru po nai. Custu progetu fait a dd’aplicai in prus setoris, ca permitit de prenotai is vìsitas in ispidali, pigai su billetu po mostas, po museus, po atòbius culturalis, ma fintzas de agiudai in sa didàtica, in scola e in s’universidadi”.
Is spertus ant assegurau chi s’assistenti virtuali fait a ddu ponni aìnturu de giassus Internet, in aplicatzionis, in sistemas informaticus e fintzas in totem interativus. Candu una persona si presentat ananti de s’ischermu e cumintzat a intrai in relata cun is sinnus, s’avatar analizat puru is espressionis de sa faci, in prus de is moviduras suas, e arrespundit a tonu impreendi sa Lis. Aici est capassu de oferri consulèntzias pretzisas a is utentis surdus, a segunda de su logu innui s’agatat e de su servìtziu chi funt giendi.
Custa est sceti sa primu fasi de Algho chi de seguru no si firmat aici. Difatis sa truma chi dd’at cuncordada at giai incarrerau àteras traballaduras po melliorai is fainas e po sa chi iat a podi essi s’evolutzioni de su produtu. Sa tarea est de lompi a una tecnologia capassa de furriai in su matessi tempus is paràulas in sinnus. Giai oi, a pustis de una primu fasi de esperimentu est ammostendi de sciri arrespundi a is rechestas de su pùblicu in totali autonomia donendi s’agiudu netzessàriu a chini ndi tenit abbisòngiu.
Manuela Ennas
