Sas brullas de abrile intre pisches, dindos e cucos. Una traditzione antiga

No est una die internatzionale che a sas de su calendàriu de sas natzione unidas (pro nàrrere, cras bi nd’at una chi a li nàrrere “de importu” est pagu, sende chi pertocat s’autismu), ma sa de oe no est una die cale si siat. 

Pro ite est chi faeddamus de pische? E cale est su proite de sas brullas? Non b’at un’orìgine ùnica. Nen b’at un’orìgine crara. 

B’at chie narat chi siat cosa chi movat dae Roma antiga, cun sas festividades de Ilària a concruos de martzu ondrende a Tzibele, divinidade creadora e distrutora de sa natura. In tempos de sa Repùblica, in onore suo, aprontaiant giogos: sos ludi megalensi, dae su 18 a su 25 de su mese chi nch’amus in pessu lassadu a palas. Sa resurretzione de Atis, su paredru de Tzibele, cumbinaiat duncas cun sa torrada de s’istajone beranile. S’entziclopedia Britànnica narat chi «some of the activities on the Hilaria resembled those associated with April Fools’ Day» («unas cantas pràticas de Ilària simigiaiant a sas chi assotziamus a sas de su primu de abrile»).  Primu de abrile chi est finamentas prima die de s’annu in Iran cun traditzione brullera chi agatamus in tempos in antis de Cristos. 

Pighende però sos prus a curtzu a nois, paret chi totu movat dae s’Editu de su 1564. Càralu IX, re de Frantza dae bator annos ebbia, girende·si su paisu si sabeit chi non b’aiat una data fissa de comintzu de annu; cunforma a sa diòtzesi b’aiat chie lu faghiat comintzare a Pasca de nadale, chie a Pasca de abrile, chie su 25 de martzu. S’aplicatzione de s’Editu de Roussillon (sos tempos de tando non fiant lestros che a sos de como) est de carchi annu prus a tardu e, cun s’intrada de su calendàriu gregorianu, sa prima die de s’annu comintzeit a cumbinare cun su primu de ghennàrgiu. A pustis de custa mudada, chie sighiat a festare sos concruos de s’annu s’ùrtima chida de martzu fiat sugetu a brullas. Lu faghiant a befe.  E gasi etotu in sa traditzione britànnica, sende chi li narant, comente amus bidu, April Fools’ Day

Ma pro ite su pische? Torrende un’iscuta a Frantza, su poisson d’avril est sa persone brullada, che a unu pische chi abucat, chi ispituddat s’amu cun fatzilidade. Àteros narant chi sa cosa movat dae sa essida de su sole dae sa costellatzione de su pische. E mancari in àteros logos non si faeddet de pische, su sentidu su matessi abarrat.  In Iscòtzia, pro nàrrere, b’amus su Gowkie Day, sa die de su cucu, e sos chi retzint sas brullas sunt sos huntegowk, cun brullas chi s’assimìgiant meda a sas chi nos faghiant a pitzinnos cumandende·nos de andare a butega pro comporare “un’etu de murru pistu” est cosigheddas che a custas. 

Sas traditziones sunt belle totu cantas che pare. Si in Iscòtzia mandaiant sos pitzinnos a chircare su cucu – e cucu in logu ca sos cucos fiant issos («The first and second of Aprile / Hound the gowk another mile») – in Germània naraiant «April, April, April, / Man kann den Narren schicken, wohin man will», comente a nàrrere de nche giùghere su ballalloi a totue cun cumandos impossìbiles.  E semper currende, in tretos de Parma non mentovant nen su pische nen su cucu, ma (in cue nche semus), su dindu («Al prim d’Avril / A s’fa coror i pit»). 

In Sardigna chie s’at fatu carchi giorronada in cantieri non deviat isetare su primu de abrile pro custa casta de brullas, cando su maistru de muru pediat a su malianeddu de l’aporrire «s’iscuadra tunda» e àteros trastes imbentados.  Ma sas brullas contemporàneas sunt sas chi a s’ispissu si faghent pro mèdiu de sos mèdios de comunicatzione. Nòdida sa de sa Bbc cun su servìtziu suo intituladu The Swiss Spaghetti Harvest, contende de un’àrbore de ispaghetis in Isvìtzera, su primu de abrile de su 1957.  Su restu o lu connoschimus o lu chircamus. E si nono aprontemus·nde calicunu nois.

Mauro Piredda

Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2022-2023.
LR 22/2018, art. 22
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023.
LR 22/2018, art. 22

Diventa anche tu sostenitore di SardiniaPost.it

Care lettrici e cari lettori,
Sardinia Post è sempre stato un giornale gratuito. E lo sarà anche in futuro. Non smetteremo di raccontare quello che gli altri non dicono e non scrivono. E lo faremo sempre sette giorni su sette, nella maniera più accurata possibile. Oggi più che mai il vostro supporto è prezioso per garantire un giornalismo di qualità, di inchiesta e di denuncia. Un giornalismo libero da censure.

Per ricevere gli aggiornamenti di Sardiniapost nella tua casella di posta inserisci la tua e-mail nel box qui sotto:

Related Posts
Total
0
Share