Sa dibata manna in Itàlia e in Sardigna in contu de energia nucleare l’amus àpida, sos annos colados, sas dies de Fukushima, in tempos de referendum e pro nàrrere chi nono a sas iscòrias.
Como, o mègius, s’ùrtimu annu, sa chistione est torrada a sas crònacas comintzende cun sos faeddos de Greta Thunberg. Cando s’atòngiu de su 2022 sas potèntzias europeas fiant chirchende s’alternativa a su gas russu, s’ativista ambientalista nargeit chi non fiat cosa profetosa sa proposta tedesca de serrare sas tzentrales nucleares. Chi, l’ischimus, no ant produtzione direta de Co2.
«Si sunt giai funtzionende – custos sos faeddos suos intervistada dae sa giornalista Sandra Maischberger de su canale Das Erste – creo chi siat un’errore su de colare a su carbone».
Acurtziende·nos·nche a como, peri su mundu b’at àpidu unos cantos sèberos in favore de s’atòmica tzivile. Pro nàrrere, in Cànada su parlamentu at reconnotu comente “green” sos tìtulos emìtidos dae sas aziendas nucleares de su paisu nordamericanu; in Isvètzia su guvernu est punnende a duos reatores noos de grandu mannària intro de su 2035 e a una potèntzia installada ecuivalente a 10 reatores de grandu mannària intro de su 2045; s’europarlamentu at mudadu su Net-zero Industry Act ponende·nche in mesu fintzas sas tecnologias nucleares; in Illinois, unu intre sos istados prus “green” de sos Usa, ant abolidu sa moratòria pro su fràigu de tzentrales noas.
Sa chida colada, imbetzes, custu est essidu a campu dae sa cunferèntzia Cop 28 de Dubai. Pro menguare sas emissiones de gas serra, 22 paisos ant aderidu a sa Declaration to Triple Nuclear Energy, un’acordu pro triplicare sa capatzidade produtiva issoro intro de su 2050.
Custos sos firmatàrios in òrdine alfabèticu: Bulgaria, Cànada, Corea de su sud, Emirados àrabos unidos, Finlàndia, Frantza, Ghana, Giapone, Islovàchia, Islovènia, Istados unidos de Amèrica, Isvètzia, Marocu, Moldàvia, Mongòlia, Paisos bassos, Polònia, Rennu unidu, Repùblica tzeca, Romania, Ucraina e Ungheria.
Sos impignos issoro sunt – narant – su de «megiorare» sas tzentrales nucleares atuales e su de investire dinare e cumpetèntzias pro chi si nde fràighent àteras. Ma semus semper faeddende de fissione e non de fusione.
Pro ite custa cosa? Ca a bisu issoro s’energia nucleare est sa manera sa prus lestra pro sessare s’isfrutamentu e s’impreu de combustìbiles fòssiles e pro fatzilitare sa transitzione energètica.
Sa diferèntzia intre sos faeddos de Greta e sos sèberos de sos guvernos est in su fràigu de sas tzentrales noas. S’ativista isvedesa cheret lassare sas chi sunt galu in funtzione, pro seguru megiorende·las; sos 22 paisos de Dubai nde cherent de prus, mancari iscant chi bi cheret tempus meda e dinare (e pro custu est chi Macron e àteros ant naradu chi bi diat dèvere intervènnere sa Banca mundiale e àteras istitutziones finantziàrias).
Sa positzione comune est chi s’impreu massissu de sos combustìbiles fòssiles est peorende sa situatzione in contu de cambiamentu climàticu. E chi duncas fintzas sos guvernos sunt reconnoschende su perìgulu chi curret su praneta sighende·bi·la cun totu custas emissiones.
Sintetizende·la, sos combustìbiles fòssiles sunt peus de s’energia nucleare. E custa est una cosa curiosa sende chi in s’immaginàriu ambientalista su nucleare l’amus bidu semper comente su peus de su peus colleghende·lu a Černobyl’ e a s’impreu militare de cussa energia.
Como, pro complicare sa chistione b’at postu su suo fintzas Oliver Stone cun su documentàriu Nuclear Now chi s’àteru sero ant trasmìtidu in su canale La7 (cun su regista a pustis intervistadu dae sa giornalista Marianna Aprile).
Custos sos temas de sa pellìcula: sas emissiones de Co2 cherent firmadas pro non distrùere su praneta; est creschende, e semper de prus at a crèschere, su bisòngiu mundiale de energia elètrica; sas rinnovàbiles sunt cosa bona ma non sunt bastantes pro custu bisòngiu; su problema de sas iscòrias est nudda si lu cunfrontamus cun sas cunsighèntzias de su cambiamentu climàticu.
A Stone lu sunt atachende pro àere fatu unu documentàriu sena contradditòriu perunu, a bortas argumentende e chirchende fartas in s’idea sua, a bortas narende ebbia chi Stone at fatu fintzas unu documentàriu intervistende a Putin (bidamus sa crìtica de su birde Angelo Bonelli) che chi custu bastaret a li bortulare onni arresonu.
S’allega tando – lassende·nche sos negatzionistas a banda, ca a bisu issoro cambiamentu climàticu de màdrighe antròpica non bi nd’at – cheret fata bene: cun sos chi sunt a favore de su nucleare chi nàrgiant totu su chi b’at de ischire e cun sos chi sunt contràrios chi nàrgiant comente diat èssere possìbile a satisfare su bisòngiu energèticu cun sas rinnovàbiles ebbia.
Non bi diamus pèrdere nudda dae custa allega, faghende·la cun datos bonos a s’iscumprou. Ca sa cosa interessat fintzas a nois in Sardigna: est beru chi in contu de rinnovàbiles b’at ispeculatzione manna (sende chi non b’at pianificatzione pùblica e comunitària nen de produtzione nen de distributzione); est beru chi produimus prus energia de sa chi consumamus e chi, fintzas, nd’esportamus; ma est beru finamentas chi su bonu de sa chi produimus benit dae fonte termoelètrica traditzionale (carbone e gas naturale).
Duncas inoghe s’allega devet èssere galu prus funduda. E sena nche lòmpere a su nucleare (ca s’Itàlia est a dae in segus e s’in casu fagheret tzentrales noas non diat tzertu seberare sa Sardigna, male male iscòrias ebbia), comente est chi devimus reduire sas emissiones pro chi su chi consumamus nostru movat dae sas rinnovàbiles ebbia?
Màuru Piredda
