A pustis de sessanta annus de sa bessida sua in su 1961, ‘Banditi a Orgosolo’ est cunsiderau, in su cuntestu de su tzìnema europeu e prus in generali mundiali, un’òbera clàssica, est a nai una pellìculla apretziada cun s’acòrdiu de totus, unanimamenti, chi est devènnia unu puntu de riferimentu po generatzionis de tzineastas e registas e, a distàntzia de annus meda, sighit a tenni una fortza espressiva e comunicativa de primori.
Una faina de importu duncas, pruschetotu po sa Sardìnnia in cantu su regista Vittorio De Seta, chi in is annus ’50 iat giai girau ‘Un giorno in Barbagia’ e ‘Pastori ad Orgosolo’, duus documentàrius asuba is conditzionis de sa vida in Barbàgia, iat cumprèndiu s’ànima prus funguda de s’ìsula prima de totus is àterus tzineastas chi si funt atrivius a dda contai. Candu fiat bessida sa pellìcula, innui iant pigau parti e retzitau atoris no professionistas, ma genti de sa bidda, iat tentu un’arrenèscia manna de crìtica a livellu mundiali ma in Sardìnnia dd’iant acòllia cun sentidus diferentis, contras o a favori.
Difatis de una parti nci fiat stètiu chi cunsideràt sa pellìcula comenti una forma de amparu a su banditismu barbaritzinu e duncas in calchi manera un’apologia de custu reatu; de s’àtera parti nci fiat invècias chi iat biu e apretziau cussa manera noa de castiai a sa stòria nosta e de dda sciri contai cun alentu e mescamenti cun arrispetu chena de si lassai andai a unu giudìtziu a disora.
Duncas chi “Banditi a Orgosolo” siat stètiu e siat ancora immoi de importu po una narratzioni e una prospetiva de sa terra nosta no nci funt dudas. De s’importàntzia chi at tentu in su cuntestu sardu e prus in generali tzinematogràficu, de cantu a ndi fueddai siat ancora po is tempus nostus, de s’eredidadi chi at lassau in su tzìnema Vittorio De Seta si ndi torrat contu sa mustra “Abissi di silenzio.
Immagini dal film Banditi a Orgosolo, Vittorio De Seta, 1961″ chi at a fai a bisitai de su 26 de Maju fintzas a su de 30 de làmpadas in sa sedi de sa Fundatzioni de Sardìnnia in Casteddu.
S’ocasioni po sa mustra dd’at donada pròpiu su de sessanta anniversàriu de s’òbera tzinematogràfica chi at bintu su prèmiu comenti Migliore Opera Prima in sa 22ª Mustra Internatzionali de arti tzinematogràfica de Venètzia. In prus funt passaus dexi annus de sa dispidida de su regista.
Sa mustra, cuncordada de sa Sotziedadi Umanitària Cineteca Sarda, est s’arresurtau de unu progetu de circa portau a innantis de su Dipartimentu de Lìteras, Lìnguas e Benis Culturalis de s’Universidadi de Casteddu e dd’ant promòvia in collaboratzioni cun s’Istitutu Superiori Regionaie Etnogràficu e sa Fundatzioni de Sardìnnia. S’espositzioni, a incuru de Antioco Floris e Antonello Zanda, est una seletzioni de fotografias pigadas de sa pellìcula, fotogrammas e fotos de scena, rapresentativas de su stile de Vittorio De Seta.
“De sa pellìcula sa fotografia aici beni curada est stètia sèmpiri apretziada meda – at dichiarau su professori Antioco Floris, curadori de sa mustra – tantu chi dònnia fotogramma, pigau a solu, parit potzat tenni una vida sua. Po custa arrexoni s’est partu naturali a ddus presentai in unu percursu espositivu capassu de donai unu sentidu in prus a su contu de sa Barbàgia chi iat fatu De Seta”.
“Banditi a Orgosolo – at narau su diretori de sa Cineteca Sarda Antonello Zanda – est una de is pellìculas prus de importu de sa stòria tzinematogràfica de sa Sardìnnia, e sa mustra ammostat pròpiu comenti po sa Cineteca Sarda, e po totu is chi traballant oi in su mundu de su tzìnema, s’òbera maistra de De Seta siat unu pilastru comenti no nci ndi funt àterus, in cantu marcat unu puntu firmu in sa rapresentatzioni culturale de s’ìsula e de sa stòria nostra”.
Sa mustra, a pustis de Casteddu at a fai a dda mirai in Nùgoro in su Museu de su costùmini de su 9 de argiolas a sa dì de Mesaustu. S’intrada est lìbera.
Manuela Ennas
