Sa Die de is Giustos

Oe su 6 de martzu est Sa Die de is Giustos, nàschida in su 2017, a pustis chi su Parlamentu Europeu in su maju de su 2012 aiat istituidu Sa Die europea de is Giustos. “Giustu tra is natziones” est su tìtulu chi su Yad Vashem de Gerusalemme donat a is no ebreos chi ant sarvadu ebreos in maneras diferentes agiudende a ddos fàghere fuire e iscampare de s’arrestu e de èssere internados in is campos de cuncentramentu nazistas.

Ddoe funt fintzas sardos chi ant tentu custu reconnoschimentu:

Salvatore Corrias, nàschidu in Pauli Gerrei su 18 de santandria 1909. At traballadu comenti Guàrdia de Finàntzia, est istadu Partigianu de Giustìtzia e Libertade in sa Brigata “Emanuele Artom”, at agiudadu medas ebreos a barigare sa làcana cun s’Isvìtzera. Is brigatas nieddas fascistas. dd’ant fusiladu a Bugone de Moltrasio su 28 de ghennàrgiu de su 1945. Medàllia de oro a su mèritu tzivile a sa memòria de sa Repùbblica italiana e “Giustu tra is natziones” de su Giardinu de is Giustos de Gerusalemme.

Vittorio Tredici, nàschidu in Bidd’e Crèsia su 31 de trìulas de su 1892 e mortu in Roma, su 3 de martzu de su 1967. Est istadu tra is fundadores de su Partidu Sardu de Atzione in su 1921. Su 14 freàrgiu de su 1923 at aderidu a su Partidu Natzionale Fascista, paris cun medas de is dirigentes de sa setzione cagliaritana de su partidu Sardu de Atzione (is “Sardu-fascistas”). Est istadu in antis commissàriu prefetìtziu de sa Tzitade de Casteddu (1924-1926) e fintzas podestà (1927-1928). Trasferidu a Roma, in su perìodu de s’ocupatzione tedesca, in su mese de santugaine de su 1943 at acollidu in domo sua una famìlia ebrea, is Funaro, durante una bardana de is SS. Pro custa resone at otentu a pustis de sa morte su reconnoschimentu de Giustu tra is natziones, chi dd’ant cunferidu su 16 de làmpadas de su 1997.

Girolamo Sotgiu, nàschidu a Madalena su 22 de austu de su 1915 e mortu in Casteddu su 5 de martzu de su 1996. Est istadu un’istòricu, sindacalista e polìticu sardu. Est istadu segretàriu de sa CGIL sarda, consiglieri regionale e senadore de su PCI. Fillu de Antonio Sotgiu, sìndigu sotzialista de Terranoa de su 1906 a su 1910, e frade minore de s’abogadu Giuseppe Sotgiu, Girolamo Sotgiu est istadu professore de istòria moderna in sa facultade de Sièntzias polìticas de s’Universidade de Casteddu. In su mese de àmpadas de su ’43, cando fiat traballende in Rodi, chi insaras fiat Dodecaneso italianu, dd’aiant tzerriadu de nou a is armas comente a ufitziale de s’esèrtzitu. A pustis de s’Armistìtziu de su 8 de cabudanni, is tedescos dd’ant internadu in campu de concentramentu e posca dd’ant inserradu in sa presone de Calato (Rodi). Fuidu dae presone, est renèssidu a si pònnere in cuntatu cun is inglesos e paris cun sa mullere Bianca Ripepi at sarvadu de sa deportazione una truma de ebreos de Rodi. Produende unu documentu farsu in ue dd’ant fata figurare comente a filla insoru, ant sarvadu una pitzinna ebrea, Lina Amato.

Bianca Ripepi Sotgiu, nàschida in Reggio Calàbria in su 1922 e morta in Casteddu in su 2005. Fiat una dotzente giòvana meda cando fiat partida dae s’Itàlia a su cumintzu de is annos ’40 e de sa Segunda Gherra Manna, pro lòmpere in s’ìsula grega de Rodi a traballare. In cue aiat adobiadu a Girolamo Sotgiu, seberende de cumpartzire cun isse sa vida, is sentidos de cultura e is ideas polìticas. Bianca fiat renèssida a sarvare su pobiddu de sa Gestapo cando dd’aiat agiudadu a fuire dae su presone e paris cun issu a sarvare sa pitzinna ebrea Lina Amato, faghende crèere chi esseret filla insoru. Cussu acadessimentu Bianca Ripepi Sotgiu dd’at contadu in su libru suo «De Rodi a Tavolara», essidu in su 2002. Su libru est arribbadu a sa comunidade ebràica de Rodi, in ue una pariga de annos a pustis s’est tenta una manifestatzione de ebreos deportados a ue at leadu parte fintzas cussa pitzinna, Lina Amato Kantor, chi oe istat in Sud Àfrica. Lina in cue at bidu su libru de Bianca chi contat una parte de s’istòria sua e cun s’agiudu de su fillu at preguntadu a s’Istitutu Yed Vashem de pònnere Girolamo e Bianca Sotgiu tra is Giustos. Sa tzerimònia ufitziale dd’ant fata in Casteddu e de su Sud Àfrica est arribbada fintzas Lina AmaTo Kantor, sa pitzinna sarvada de sa deportazione.

Manuela Ennas

Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2020-2021.
LR 22/2018, art. 22
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021.
LR 22/2018, art. 22

Diventa anche tu sostenitore di SardiniaPost.it

Care lettrici e cari lettori,
Sardinia Post è sempre stato un giornale gratuito. E lo sarà anche in futuro. Non smetteremo di raccontare quello che gli altri non dicono e non scrivono. E lo faremo sempre sette giorni su sette, nella maniera più accurata possibile. Oggi più che mai il vostro supporto è prezioso per garantire un giornalismo di qualità, di inchiesta e di denuncia. Un giornalismo libero da censure.

Per ricevere gli aggiornamenti di Sardiniapost nella tua casella di posta inserisci la tua e-mail nel box qui sotto:

Related Posts
Total
0
Share