In custas ùrtimas dies, in su situ archeològicu de su Romanzesu, sunt torrados a cumentzare is traballos – chi fiant firmos sa bellesa de binti annos – pro s’amparu e su costoimentu de s’àrea archeològica tra is prus ricas e de importu de sa Sardigna.
Su Romanzesu s’agatat in Poddi Arvu, unu logu in mesu a unu sueredu in sa campeda de Vitzi, no atesu de sa bena de su riu Tirsu. Fraigadu in granitu locale, est unu de is prus cumplessos nodidos de sa Sardigna nuràgica, cun una chentina de pinnetas, chimbe edifìtzios de cultu, unu tèmpiu a putzu e àteros cuàturu a “megaron” e una cungiadura tzerimoniale. S’àrea naschet e s’ammaniat a inghìriu de su tèmpiu a putzu, fraigadu in sa roca, dae ue mizat s’abba.
Su progetu, cuncordadu dae s’Unione de is Comunas de su Montalbo, gosat de unu finantziamentu de 100 mìgia èuros de su Pianu regionale istraordinàriu de iscavos archeològicos e interventos de apretu de s’annualidade 2017.
S’interventu faghet parte dea su programma de isvilupu territoriale de su parcu Tepilora, chèrfidu de is sìndigos de s’Unione de is Comunas in s’àmbitu de sa programatzione territoriale isvilupada de su Tzentru Regionale de Programatzione (CRP). Is traballos, incumandados a archeòlogos espertos, ddos ghiat sa Subraintendèntzia archeològica pro is Artes e su Paesàgiu de is provìntzias de Tàtari e Nùgoro.
Is iscavos, chi ant a dèpere acabbare intro de su 20 de austu de ocannu, ant a permìtere de avalorare e promòvere su patrimoniu istòricu-culturale de s’àrea de su Romanzesu, favorende fintzas una manera noa de ddos bisitare. Difatis de su recùperu de materiales allogados in su tempus a suta de unu muntone de terra e arema at a fàghere a bìdere cun una tecnologia tridimensionale comente fiat sa bidda nuràgica de su Romanzesu. Giai immoe faghet a bìdere duas pinnetas, torradas a fabbricare in digitale, pro mèdiu de una bìsita virtuale sighende custu ligàmine.
Su trastu, publicadu in su giassu de sa Comuna de Vitzi est ùtile meda in tempos de Covid-19, dd’at postu a disponimentu sa Cooperativa Istelai chi atendet a su situ archeològicu pro contu de s’Amministratzione locale. S’ispera de Vitzi, a pustis de sa serrada pro curpa de s’epidemia, est cussa de torrare a èssere luego protagonista in s’oferta turìstica de custa zona de sa Sardigna, a intro de unu setore chi s’est ammanniende a bellu a bellu ponende in relata istòria, cultura, monumentos, traditziones e benes naturales cun su sentidu de mustrare a su mundu totu sa richesa de s’identidade sarda.
Manuela Ennas
